Decentraland (MANA) Nedir, Nasıl Alınır?
RehberDecentraland nedir? MANA nedir? Platformun kurucuları, çalışma sistemi, kullanım alanları ve daha fazlası ile ilgili tüm detaylar burada...
MANA Nedir?
Decentraland, Ethereum blockchain tarafından desteklenen bir sanal gerçeklik platformu olarak karşımıza çıkıyor. Decentraland nedir? sorusunun yanıtı projenin önemini kavrayabilmemiz için önemlidir. Blockchain tabanlı oyna-kazan metaverse olarak da nitelendirilen Decentraland, kullanıcıların üç boyutlu sanal dünyayı keşfedebilmelerine ve diğer oyuncularla gerçek zamanlı olarak etkileşimde bulunabilmelerine imkân tanıyor.
Proje, kullanıcıların kendi mikro oyun deneyimlerini geliştirebilmek için dijital araziler satın almalarını sağlamayı hedefliyor. Daha fazla insanın metaverse kavramını yakından takip etmeye başlamasıyla birlikte projenin son dönemde ciddi bir ilerleme kaydettiğini görüyoruz.
Decentraland kullanıcıları; içerik ve uygulamalar oluşturabiliyor, bunları deneyimleyebiliyor ve bunlardan para kazanabiliyorlar. Platformda LAND adı verilen arazi, kalıcı olarak topluluğa ait oluyor. Bu da topluluğa yaratımları üzerinde tam kontrol sağlıyor.
Kullanıcılar, blockchain tabanlı bir parsel defterinde sanal arazinin sahipliğini öne sürüyorlar. Arazi sahipleri, bir takım kartezyen koordinatları (x,y) ile tanımlanan arazilerinde hangi içeriğin yayınlanacağını kontrol ediyorlar. İçerikler, statik üç boyutlu sahnelerden oyunlar gibi etkileşimli sistemlere kadar değişiklik gösterebiliyor.
LAND; bir Ethereum akıllı sözleşmesinde saklanan, takas edilemeyen, transfer edilebilir, sınırlı bir dijital varlık olarak dikkat çekiyor. Söz konusu dijital varlık, MANA adlı bir ERC 20 token vasıtasıyla elde edilebiliyor. MANA Coin, sanal dünyada dijital ürün ve hizmetlerin satın alınması için de kullanılabiliyor.
Binance, Coinbase ve KuCoin gibi platformlar üzerinden Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi kripto para birimleri karşılığında MANA Coin satın alabilirsiniz. MANA Coin, yazının hazırlandığı sırada piyasa değeri bakımından 51’inci sırada yer alıyor. Metaverse ile ilgili hype devam ederken MANA Coin iyi bir yatırım olabilir ancak kripto para piyasasının volatilitesinden dolayı herkesin kendi coin portföyüne ve risk yönetimine göre karar vermesi gerekiyor.
İnsanların hem iş hem de eğlence için sanal dünyalarda giderek daha fazla zaman harcadıklarını görüyoruz. Bu, çoğunlukla cep telefonları ve web gibi iki boyutlu ara yüzlerde gerçekleşiyor. Diğer yandan; geçilebilir bir üç boyutlu dünya, fiziksel kümeler halindeki toplulukları etkinleştirerek diğer içeriğe yakınlık ile birlikte sürükleyici bir bileşen de ekliyor.
Diğer sosyal ağların ve sanal dünyaların aksine Decentraland, merkezi bir kuruluş tarafından kontrol edilmiyor. Yazılım kurallarını, arazi içeriğini ve para biriminin ekonomisini değiştirme ya da başkalarının dünyaya erişimini engelleme gücüne sahip tek bir unsur bulunmuyor.
Decentraland, metaverse olarak da bilinen ortak bir sanal dünyayı desteklemek için altyapı sağlıyor. Bu; arazi mülkiyeti için merkeziyetsiz bir defterden, her bir arazi parselinin içeriğini tanımlayan bir protokolden ve kullanıcı etkileşimleri için bir eşler arası (P2P) ağdan meydana geliyor.
MANA Kurucuları Kimlerdir?
Decentraland Mana, GameFi sektörünün ilk öncüsü olmuştur. GameFi, kripto para birimleri ve oyunun kombinasyonunu tanımlamak amacıyla kullanılan bir kavramdır. Bu sektör hem yeni başlıklar hem de yükselen NFT değerlerinden dolayı piyasadaki en hızlı gelişme kaydeden sektörlerden biri olmuştur. Decentraland'in kurucu ortakları Arjantinli Ariel Meilich ve Esteban Ordano'dur.
Decentraland ana ağı, 2020 yılının Şubat ayında resmî olarak hizmete girmiştir. Projenin arkasında ağın topluluğunu ve ekosistemini genişletmeyi hedefleyen, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Decentraland Vakfı bulunuyor.
Ekibin oldukça önemli adımlar attığı biliniyor. Mesela 2022 yılının Ocak ayında Barbados, platformda dünyanın ilk sanal büyükelçiliğini oluşturmak amacıyla Decentraland ile bir anlaşma imzalamıştır. Bunun dışında oyunda halihazırda var olan birçok büyük küresel marka da söz konusu.
Bahsettiğimiz gelişmeleri, eğlenceye katılan ünlülerin sayısında yaşanan istikrarlı artış ile bir araya getirdiğiniz zaman sanal mülk fiyatlarındaki artışın sebebini de anlayacaksınız. Decentraland nedir? ve MANA nedir? sorularına yanıt ararken gelin hep birlikte platformun çalışma sistemine bir göz atalım.
MANA Nasıl Çalışır?
Decentraland, Ethereum blockchain üzerinde çalışıyor ve benzersiz bir oyun deneyimi sunmak amacıyla ağın işlevselliğinden ve güvenliğinden faydalanıyor. Bütün arazi mülkiyeti, Ethereum ana ağında tutuluyor. Arazi mülkiyeti, burada değiştirilemiyor ya da sansürlenemiyor. Kullanıcılar; dijital ortamda etkinlikleri ve oyunları oluşturabiliyor, oynayabiliyor, keşfedebiliyor ve bunlarla etkileşimde bulunabiliyorlar. Oyunun ilk topluluğunun adının Genesis City olduğunu ve 90,601 parselden oluştuğunu biliyoruz.
Her arazi parçası, kullanıcı ile ilgili bir NFT olarak çalışıyor. Kullanıcı ile ilgili NFT'ler, oyun ile ilgili olanlara kıyasla daha gelişmiştir. İkisi arasındaki temel fark, oynanabilirlik ve kişiselleştirme yoluyla kullanıcı ile ilgili NFT'lerin değerinin artırılabilmesidir. Decentraland'de avatarınızdan arazinize kadar her şey kişiselleştirilebiliyor. Her ekleme, tokenlarınızın kıtlığına katkıda bulunuyor.
Decentraland; özel ortamlar, uygulamalar ve pazar yerleri oluşturmanıza imkân tanıyor. Ustalığınızı ve yaratıcılığınızı topluluğun geri kalanı ile paylaşabilir ve kazanç elde edebilirsiniz. Farklı bir eğlence katmanı sunmak ve ürünlerine daha fazla kullanıcı çekmek üzere etkileşimleri ve animasyonları kullanan Decentraland arazileri bulunuyor.
Platformda çok fazla esneklik olduğunu belirtmekte fayda var. Yani gerçek dünyada inşa edebileceğiniz birçok şeyi burada bulabilirsiniz. Platformda her türlü sanal bitki örtüsü, bina ve araç var. Kalabalığı çekmek istiyorsanız gerçekten eşsiz bir şey oluşturmanız önem arz ediyor. Bu şekilde ağın yerel kripto para birimi MANA Coin ile bazı ödüller kazanabilirsiniz.
Kullanıcılar, bölge oluşturmak amacıyla mülklerini bir araya getirebilirler. Bir bölgenin oluşturulmasının ardından kullanıcılar, Agora protokolü denilen bir topluluk yönetişim sisteminden faydalanabilirler. Bahsedilen oylama mekanizması, bütün tarafların arazideki değişikliklere ilişkin teklifte bulunabilmelerini sağlıyor.
Decentraland pazar yeri, ağın önemli bir bileşeni olarak değerlendiriliyor. Açık, eşler arası borsa; kullanıcıların NFT'lerini diğerleriyle takas etmelerine olanak sağlıyor. Kullanıcılar, borsayı kullanarak arazi, mülk, avatar ve daha fazlasını takas edebiliyorlar. Pazar yeri, kullanıcıların ETH karşılığında NFT'lerini alıp satabilmelerine izin veren ERC 20 uyumlu bir borsadır.
Katmanlar
Decentraland protokolü üç katmandan oluşuyor: birincisi konsensüs katmanı, ikincisi içerik dağıtım katmanı ve üçüncüsü ise gerçek zamanlı katman.
- Konsensüs Katmanı
Decentraland, sanal dünyada arazi parsellerinin mülkiyet defterini tutmak için bir Ethereum akıllı sözleşmesi kullanıyor. Bu takas edilemeyen dijital varlıklara yukarıda da ifade ettiğimiz gibi LAND diyoruz. Her LAND'in eşsiz koordinatları (x,y) ve bir sahibi bulunurken arazi sahibinin orada ne hizmet sunmak istediğini kodlayan içerik açıklama dosyasına da bir referans vardır. İstemciler, LAND akıllı sözleşmesinin durumuna dair güncellemeleri almak amacıyla Ethereum ağına bağlanıyorlar.
LAND; sabit arza sahip, takas edilebilir bir ERC 20 token olan MANA'nın yakılmasıyla satın alınıyor. Bu token, yeni bir parsel talep etme maliyeti için vekil işlevi görüyor. LAND sözleşmesi, MANA Coin’i yok etmek ve arazi sicilinde yeni bir kayıt oluşturmak amacıyla yakım işlevini kullanıyor. Yeni parsellerin boş olmayan bir parsele bitişik olması gerekiyor.
- İçerik Dağıtım Katmanı
Decentraland, dünyayı betimlemek için gereken içeriği dağıtmak amacıyla merkeziyetsiz bir depolama sisteminden faydalanıyor. Betimlenmesi gereken her parsel için akıllı sözleşmeden parsel içeriğinin tanımını içeren bir dosyaya referans alınıyor.
Merkeziyetsiz dağıtım sistemi, protokolün herhangi bir merkezi sunucu altyapısına gereksinim duymadan çalışmasına imkân tanıyor. Bu da bir yandan içeriği dağıtan kullanıcılar olduğu sürece dünyanın var olmasına olanak sağlarken diğer yandan sistemi çalıştırma maliyetini ondan faydalanan aynı aktörlere kaydırıyor.
Sonuç olarak merkezi bir otoritenin kuralları değiştirme ya da kullanıcıların katılımını önleme yetkisine son veriliyor ve protokole güçlü bir sansür direnci sunuluyor. Bir parselin tanımı; onu canlandırmak için gerekli olan farklı dosyaların bir listesini, arazi sahibinin barındırdığı hizmetlerin bir listesini ve bunun dışında nesnelerin yerleşimini ve hareket tarzını düzenlemek için bir giriş noktasını kapsıyor.
- Gerçek Zamanlı Katman
İstemciler, arazi sahiplerinin ya da üçüncü tarafların barındırdığı sunucular vasıtasıyla eşler arası bağlantılar oluşturarak birbirleriyle iletişim kuruyorlar. Merkezi bir sunucu olmaksızın arazi sahibinin parsel içerisinde çalıştırmayı hedeflediği uygulamalar ile birlikte kullanıcılar arasındaki sosyal etkileşimleri sağlamak için eşler arası bağlantılara gereksinim duyuluyor.
Eşler arası bağlantıların kendini yüklemesini koordine etmek amacıyla arazi sahipleri tarafından buluşma sunucularının sağlanması ya da kullanıcıların parsellerinde birbirlerini göremeyeceklerini anlamaları gerekiyor. Decentraland'de kullanıcıların sosyal deneyimi; avatarları, diğer kullanıcıların konumunu, sanal ortam ile etkileşimi, sesli sohbeti ve mesajlaşmayı içeriyor. Söz konusu özellikleri koordine etmek amacıyla kullanılan farklı protokoller, mevcut eşler arası çözümlerin üzerinde çalışabiliyor.
Decentraland ekosisteminin gelişmesi için iki sistemin daha önemli olduğunu söyleyebiliriz. Bunlardan biri düşük ücretler ile hızlı ödemeler için "Ödeme Kanalı Altyapısı" iken diğeri ise kullanıcıların orijinal yaratımlar üzerinde sahiplik kurmalarına imkân tanıyan "Kimlik Sistemi"dir.
Ödeme Kanalı Altyapısı
Ödeme kanalları, iki sebepten dolayı Decentraland için büyük bir önem arz ediyor: Birincisi sanal dünyada satın almalar iken ikincisi ise içerik ve P2P sunucularının hizmet kalitesinin teşvikidir. Platformlar, artık kredi kartı ödemeleri ile ilgili riski azaltıyor.
Kullanıcılar, ödeme detayları hususunda uygulama yerine platforma güveniyorlar. Söz konusu kullanıcılar, ödeme kanalları sayesinde kimlik hırsızlığı riski olmaksızın direkt olarak alım yapabiliyorlar.
Decentraland altyapısının bazı bölümleri için mikro ödemeler yapılabiliyor. Bu maliyetler; içeriğin barındırılmasını, sunulmasını ve çok sayıda kullanıcı için P2P protokollerinin çalıştırılmasını içeriyor. Altyapı sunmak için teşvik edilmiş sunuculardan meydana gelen bir piyasa göz önünde bulundurulduğu zaman geliştiriciler için burada uygulama çalıştırmanın marjinal maliyeti, esasen ticarileştikçe gerçek maliyetine yaklaşıyor.
Kimlik Sistemi
Decentraland'in arazi mülkiyeti; kimlik bilgilerinin "arazinin koordinatları" olduğu bir tür kimlik sistemidir. Avatarları, öğeleri ve komut dosyalarını oluşturanların bunları yaratmaya ve dağıtmaya devam etmelerini sağlamak için ekonomik teşvikler de gerekiyor.
Decentraland, dijital dünyadaki öğeler üzerinde bir sahiplik katmanı yaratmak amacıyla merkeziyetsiz kimlik sistemlerini kullanabilir. Merkeziyetsiz kimlik sistemleri, kullanıcılara açık anahtarları ve imzaları okunabilir isimlerle ilişkilendirerek bir yazarın iznini kolayca doğrulayabilme imkânı tanımalıdır.
LAND ve MANA
Decentraland tarafından tanıtılan dijital varlıklardan biri, dijital dünyanın bölündüğü takas edilemeyen parseller olan LAND olarak ön plana çıkıyor. Bunun kullanılabilirliği; diğer dikkat merkezlerine bitişik olmasına, uygulamaları barındırma kabiliyetine ve aynı zamanda bir kimlik mekanizması olmasına dayanıyor.
Hem geliştiriciler hem de diğer içerik oluşturucular, üzerine inşa edebilmek ve hedef kitlelerine ulaşabilmek amacıyla LAND talep ediyorlar. Sahipsiz her arazi aynı değişim oranı üzerinden (1000 MANA=1 LAND) satın alınabilse de parseller birbirinden ayırt edilebiliyor. Bu parseller, çevre ve trafik farklılıklarından dolayı ikincil piyasada potansiyel olarak farklı fiyatlarla işlem görüyor.
Diğer tarafta ise söz konusu parselleri talep etmek için yakılan bir ERC 20 tokenı olan MANA bulunuyor. MANA, yeni bir arazi parseline değer biçmek için bir vekil işlevi görüyor. Dijital dünyada mal ve hizmetleri satın almak amacıyla da kullanılan MANA, token için yararlılık değeri oluşturuyor.
MANA Kullanım Alanları Nelerdir?
Decentraland nedir? ve MANA nedir? sorularını yanıtlarken bir de platformun kullanım alanlarına değinmek gerekiyor.
- Uygulamalar: Decentraland komut dosyası dili; uygulamaların, oyunların, bahisin ve dinamik üç boyutlu sahnelerin geliştirilmesine olanak sağlıyor. Söz konusu dil; nesneleri yaratma, dokuları yükleme, fiziği işleme ve aynı zamanda kullanıcı etkileşimlerini, sesleri, ödemeleri ve harici aramaları kodlama dâhil olmak üzere birçok yeteneği ele almak üzere tasarlanmıştır.
- İçerik İyileştirme: Decentraland kullanıcıları, ortak ilgi alanlarına sahip mahalleler etrafından toplanıyorlar. Yüksek trafik merkezlerinin yakında bulunmak, söz konusu kullanıcıları arazi sahiplerinin içeriğine yönlendiriyor.
- Reklam: Hizmetlerini, ürünlerini ve etkinliklerini tanıtmayı hedefleyen markalar; yüksek trafiğe sahip arazi parsellerinin yakınında ya da içerisinde panolar vasıtasıyla reklam yapabiliyor. Mahallelerden bazıları, New York City'de bulunan Times Meydanı'nın dijital versiyonlarına dönüşebiliyor. Markalar, ayrıca kitleleriyle etkileşimde bulunmak amacıyla ürün yerleştirebiliyor ve ortak deneyimler yaratabiliyor.
- Dijital Koleksiyon: Kullanıcılar, blok zinciri üzerinde piyasaya sürülen nadir dijital varlıkları yayınlıyor, dağıtıyor ve topluyorlar. Bu dijital varlıklar, söz konusu dünya içerisinde komut dosyası sistemi vasıtasıyla alınıp satılabiliyor.
- Sosyal: Çevrim içi sohbet gruplarında, forumlarda ve diğer merkezi çok oyunculu oyunlarda toplanan gruplar, topluluklarını Decentraland'e taşıyabiliyor. Çevrim dışı topluluklar da burada toplanacak bir alan bulabiliyor.
- Diğer Kullanım Alanları: Decentraland'de inşa edilebilecek şeylere ilişkin herhangi bir teknik özellik bulunmuyor. Bu nedenle eğitim, mesleki gelişim, üç boyutlu tasarım, terapi ve dijital turizm gibi farklı kullanım alanlarıyla karşı karşıya gelebiliriz.
