DeFi 101: Yeni Başlayanlar İçin Detaylı Anlatım
RehberBankaların işleyişi üzerinde önemli bir etkiye sahip olan ve genel finansal ekosisteme değişiklikler getiren DeFi hakkında temel bilgiler burada…
Merkeziyetsiz finans (DeFi), mevcut merkezi bankacılık sistemine meydan okuyan, gelişmekte olan bir finansal teknolojidir. Bu, başta Ethereum olmak üzere halka açık blockhain'ler üzerindeki eşler arası finansal hizmetler için kullanılan bir şemsiye terimdir.
DeFi; bankaların ve diğer finans şirketlerinin, hizmetlerinin kullanımı karşılığında talep ettikleri ücretleri ortadan kaldırır. Bireyler, paralarını güvenli bir dijital cüzdanda tutabilir ve dakikalar içerisinde para transferi yapabilirler. İnternet bağlantısı olan herkes DeFi'yi kullanabilir.
DeFi Tokenleri Nedir?
DeFi tokenleri, akıllı sözleşmeleri kullanarak çalışan otomatik, merkeziyetsiz platformlara özgü çeşitli kripto para birimleridir. Bu tokenler; kullanıcılara borç verme, borç alma, alım satım yapma ve ayrıca tasarruf benzeri hesaplarda faiz kazanma gibi bir dizi finansal hizmete erişim imkânı sağlar.
Çoğu DeFi tokeni, neredeyse tamamen kendi kullanıcı toplulukları tarafından yönetilen DeFi protokollerine bağlıdır. DeFi tokenleri, tıpkı diğer kripto para türleri gibi alınıp satılabilir ya da bunlara yatırım yapılabilir. Coinbase ve Binance gibi çoğu merkezi kripto para borsası, başlıca DeFi tokenlerini listeler.
DeFi tokenleri, finansal işlemde değeri temsil etmek için kullanılabilir. Söz konusu tokenler; genellikle kendi benzersiz, yerel blockchain ağları üzerine inşa edilir ve bu ağların adını alır.
DeFi coinleri ve DeFi tokenleri, sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılır ancak aralarında birkaç temel fark vardır. DeFi coinleri, itibari paraların dijital versiyonlarına çok benzer ve finansal işlem sırasında değer aktarımı yapar. Öte yandan, DeFi tokenleri değer aktarımı yapabilir ancak bunun her zaman finansal anlamda olması gerekmez.
DeFi Tokenlerinin Bazı Örnekleri Nelerdir?
DeFi tokenleri, kripto para dünyasında yeni bir finansal olanaklar çağını başlatmıştır. Kullanıcılar, bu tokenler sayesinde tümü blockchain teknolojisi ve akıllı sözleşmeler tarafından desteklenen krediler, borç verme ve sigorta dâhil olmak üzere bir dizi bankacılık benzeri hizmete erişim imkânı elde etmiştir. İşte bazı DeFi token örnekleri:
- Lido Staked ETH (stETH)
- Dai (DAI)
- Uniswap (UNI)
- Ethereum (ETH)
- Aave (AAVE)
- SushiSwap (SUSHI)
- Maker (MKR)
- Chainlink (LINK)
- Avalanche (AVAX)
- Polygon (MATIC)
- Basic Attention Token (BAT)
- UMA (UMA)
- Ankr (ANKR)
DeFi, geleneksel finansal sistemleri ve hizmetleri yeniden yaratmak ve geliştirmek amacıyla blockchain teknolojilerinin ve kripto para birimlerinin kullanılmasını ifade eder. DeFi tokenleri, bu DeFi platformlarıyla ilişkili kripto para birimleridir. Genellikle ilgili platformun ekosisteminde hayati bir rol üstlenen DeFi tokenleri; değişim aracı, yönetişim tokeni, hizmet tokeni ya da bunların hepsi olarak işlev görür.
En İyi DeFi Platformları Hangileridir?
DeFi, eski engelleri kararlı bir biçimde yıkarak ve bireylerin ve kurumların paraları üzerinde doğrudan kontrol sahibi olmaları için cesurca yeni fırsatlar yaratarak finansı derinlemesine değiştirmektedir. Günümüzde birçok DeFi platformu bulunmaktadır. Sizin için en ideal platform, bireysel ihtiyaçlarınıza ve tercihlerinize bağlı olacaktır. İşte en popüler DeFi platformlarından bazıları:
- Uniswap
- Compound
- Aave
- PancakeSwap
- Yearn.finance
- Synthetix
- Optimism
- Curve Finance
- MakerDAO
- Rocket Pool
DeFi platformları, finansal hizmetleri etkili bir şekilde daha erişilebilir hale getirerek ve geleneksel kurumların eski tekellerini inatla kırarak finans alanında oldukça güçlü hale gelmiştir. Bu platformlar, tarihsel olarak borç verme, borç alma, ticaret ve yatırım gibi finansal hizmetlere erişimi tekelinde bulunduran ve şartları dikte eden bankalar ve finans kurumları gibi aracılara açıkça ihtiyaç duymadan sorunsuz bir şekilde faaliyet göstermektedir.
DeFi'nin Potansiyel Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
DeFi ile ilgili birkaç önemli rakip bakış açısı bulunmaktadır. DeFi; "devrim", "fırsat" ve zaman zaman da "dolandırıcılık" olarak görülmektedir. Aslında DeFi'nin hem avantajları hem de dezavantajları bulunmaktadır. İşte bunlara verebileceğimiz bazı örnekler:
DeFi'nin Avantajları
- Finansın demokratikleşmesi: DeFi, internet bağlantısı olan herkesin finansal ürün ve hizmetlere erişmesine imkân tanıyarak geleneksel bankacılık sistemlerinde sıklıkla görülen coğrafi engelleri ve dışlayıcı uygulamaları ortadan kaldırır.
- Artan güvenlik ve gizlilik: DeFi uygulamalarının blockchain teknolojisinin üzerine inşa edilmesinden dolayı işlemler şeffaftır ve herkes tarafından denetlenebilir. Bu da dolandırıcılık ve yolsuzluk riskini azaltır. Buna ek olarak işlemler eşler arası olduğundan, bankaların ve diğer kurumların kullanıcı verilerini tuttuğu ve kontrol ettiği geleneksel finansal sistemlerin aksine kullanıcılar, varlıkları ve kişisel bilgileri üzerinde tam kontrole sahiptir.
- Daha verimli ve daha hızlı işlemler: DeFi, gece gündüz çalışarak anında ve sorunsuz işlemleri mümkün kılar. Bu, özellikle geleneksel bankacılık sisteminde yavaş ve pahalı olabilen sınır ötesi işlemler için faydalıdır.
DeFi'nin Dezavantajları
- DeFi ile ilişkili çok sayıda risk vardır. Bunlar arasında piyasa volatilitesi, akıllı sözleşme hataları ve bilgisayar korsanlığı tehditleri yer alır. Sigorta ve tüketici koruma mekanizmaları sunan geleneksel bankacılık sistemlerinin aksine, DeFi alanında bu tür güvenceler genellikle yoktur.
- Belirsizlik: DeFi teknolojisi henüz olgunlaşmamıştır ve uzun bir süre boyunca tam ölçekte stres testine tabi tutulmamıştır. Fonlar kaybedilebilir veya riske atılabilir.
- Ölçeklenebilirlik: DeFi projeleri, ana blockchain'in ölçeklenebilirliği konusunda çeşitli açılardan büyük zorluklarla karşılaşır. DeFi işlemlerinin onaylanması için uzun süreler gerekir.
- Akıllı sözleşme sorunları: Akıllı sözleşmeler, alıcı ve satıcı arasındaki anlaşma koşullarının doğrudan kod satırlarına yazıldığı, kendiliğinden uygulanan sözleşmelerdir. Fakat akıllı sözleşmeler, hatalara karşı bağışık değildir. Kodda bir hata olması, önemli kayıplara yol açabilir.
- Düşük likidite: DeFi projeleri düşük likiditeye sahip olabilir ve bu da fiyatlarda oynaklığa yol açarak varlık alım satımını zorlaştırabilir.
- Aşırı teminatlandırma: Birçok DeFi borç verme platformu, borç alanların kredilerini aşırı teminatlandırmalarını gerektirir ve bu da bazı kullanıcılar için bir giriş engeli olabilir.
- Tüketici korumasının olmaması: DeFi, sorumluluğu aracılardan kullanıcılara aktarır. Kullanıcıların yanlışlıkla fonlarını kaybetmeleri halinde kimse sorumlu olmayacaktır. Bu durumda DeFi alanında insan hatalarını önleyecek araçlara ihtiyaç duyulacaktır.
DeFi'yi Kullanarak Nasıl Borç Alabilir veya Borç Verebilirim?
DeFi'nin merkezinde borç alma ve borç verme dâhil olmak üzere geniş bir finansal hizmetler yelpazesini tutarlı bir şekilde sunan, karmaşık bir blockchain tabanlı platformlar ve protokoller ağı yer almaktadır.
DeFi'yi kullanarak borç almak veya borç vermek için aşağıda yer alan genel adımları takip edebilirsiniz:
- Kripto cüzdanı açın:
Kripto kredilerine yatırım yapmak için öncelikle bir kripto cüzdanı açmanız gerekir. Cüzdan ile DeFi'ye erişebilir ve katılabilirsiniz.
- DeFi borç verme platformu seçin:
Birçok DeFi borç verme platformu mevcuttur. Sizin için en uygun olan platformu seçebilirsiniz. Bazı popüler DeFi borç verme platformları arasında Compound, Aave ve MakerDAO bulunur.
- Teminat yatırın:
DeFi'de borç almak için kullanıcıların, borç değerinden daha fazla teminat yatırmaları gerekir. Borcu düzenleyen akıllı sözleşme, borç geri ödenene kadar teminatın gözetimini alır. Bu teminat, borç artı faizi geri ödeyen kullanıcılara iade edilir. Kripto para birimlerinin volatilitesi sebebiyle DeFi kredileri daima aşırı teminatlandırılmıştır. Aşırı teminatlandırma, borç verme havuzlarında yer alan tarafların çoğunun halihazırda önemli kripto varlıklarına sahip olmasıyla sonuçlanır.
- Borç alın ya da borç verin:
Teminat yatırdıktan sonra borç alabilirsiniz. Borçlular, P2P borç verme yardımıyla merkeziyetsiz platformdan doğrudan kredi almayı tercih edebilirler. Borç verenler faiz kazanmak için fon sağlarken, borç alanlar bu fonları kullanmak için faiz öderler. DeFi lending'in altında yatan teknoloji blockchain'dir. DeFi lending, blockchain'in tüm benzersiz özelliklerini kullanır ve geleneksel lending'e kıyasla olağanüstü iyi performans gösterir.
- Borcu geri ödeyin:
Borçlular, krediyi belirli bir süre içerisinde faiziyle birlikte geri ödemek zorundadırlar. Teminatın değerinin hedef tutarın veya kredinin orijinal değerinin altına düşmesi halinde akıllı sözleşme, teminatın kendiliğinden tasfiye edilmesini tetikler. Yetersiz teminatlandırma, teminatın kaybedilmesine neden olabilir.
En İyi DeFi Borç Verme Platformları Hangileridir?
DeFi borç verme platformları, kripto para birimleri ile geleneksel bankacılık arasındaki boşluğu kapatmayı taahhüt etmiştir. Sonuç olarak bu platformlar, yeni bir finansal hizmet aracı işlevini görürken, aynı zamanda blockchain'in ve kripto paranın kitlesel benimsenme ihtiyaçlarını da karşılamaktadır.
- Aave
- Compound
- MakerDAO
- Synthetix
- Curve Finance
- Venus Protocol
- BlockFi
- Cream Finance
- Notional
DeFi borç verme platformlarının kullanıcıları, varlıklarını borç verebilir ve ödeme olarak faiz alabilirler. Bunun yanı sıra kullanıcılar, kendi tokenlerini teminat olarak gösterebilir ve varlıkları borç alabilirler. Kullanıcılar, bu şekilde pasif gelir elde edebilirler. Söz konusu platformlar, borç alanların sermayeye erişmeleri ve borç verenlerin yatırımlarından yüksek getiri elde etmeleri için giderek daha popüler bir yol haline gelmiştir.
DeFi, finansal hizmetlere erişmek ve bu hizmetleri kullanmak üzere daha erişilebilir ve kapsamlı bir yol sağladığı için çok önemlidir. Bu ezber bozan teknoloji, geleneksel finansal kuruluşları altüst etme ve daha dağıtık bir finansal sistem oluşturma gücüne sahiptir. İvmenin merkeziyetsiz uygulamalara ve öncü finansal hizmetlere doğru kaymasıyla birlikte DeFi'nin geleceği parlak görünmektedir.
