Ethereum Algoritması: Nasıl Çalışır?
RehberKonsensüs mekanizmasından akıllı sözleşmelere, merkeziyetsiz uygulamalara ve EVM'ye kadar Ethereum algoritmasının çalışma sistemini birlikte keşfedelim.
Ethereum; 2015 yılında Vitalik Buterin ve Gavin Wood tarafından kullanıma sunulan merkeziyetsiz, açık kaynaklı bir platformdur. Programlanabilir bir blockchain sağlayan Ethereum, söz konusu blockchain üzerinde merkeziyetsiz uygulamaların (Dapps) ve akıllı sözleşmelerin geliştirilmesine ve devreye alınmasına imkân tanıyor.
Ethereum, merkezi bir otoriteye ihtiyaç olmadan geliştiriciler tarafından çok çeşitli uygulamalar oluşturulmasına olanak sağlıyor. Ethereum blockchain'in yerel kripto para birimi ETH olarak karşımıza çıkıyor. ETH, finansal işlemlerde dijital para birimi olarak kullanılabilmesinin yanı sıra değer deposu veya yatırım olarak da kullanılabiliyor.
Ethereum Algoritmasının Temel Bileşenleri
Ethereum algoritmasının temel bileşenleri arasında hisse kanıtı (PoS) kanıtı denilen konsensüs mekanizması, akıllı sözleşmeler, merkeziyetsiz uygulamalar ve Ethereum Sanal Makinesi (EVM) yer alıyor.
Konsensüs Mekanizması: Hisse Kanıtı (PoS)
Merge güncellemesi, 2022 yılının Eylül ayında gerçekleşmiş ve Ethereum, yoğun enerji gerektiren iş kanıtı (PoW) adlı konsensüs mekanizmasından enerji tasarruflu hisse kanıtı (PoS) adlı konsensüs mekanizmasına geçmiştir.
İş kanıtında madencilerin yüksek maliyetli kripto madenciliği donanımı üzerinde doğrulamalar yaptıkları ve oldukça fazla enerji kullandıkları biliniyor. Merge, söz konusu madencilere olan ihtiyaca aşamalı bir şekilde son vermiştir. Merge ile birlikte Ethereum ağının enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 99,9 azaltılması hedeflenmiştir.
Şu anda Ethereum işlemlerini doğrulama sürecine dâhil olmak amacıyla belirli miktarda ETH'yi kilitlemeyi içeren staking süreci uygulanıyor. ETH'lerinizi stake ederek ödüller kazanabilir ve Ethereum ağının güvence altına alınmasına katkıda bulunabilirsiniz.
Akıllı Sözleşmelerin ve Merkeziyetsiz Uygulamaların Yeri
Belirli koşulların yerine getirilmesi durumunda kendiliğinden uygulanan sözleşmelere "akıllı sözleşmeler" diyoruz. Sözleşmelerin şartları direkt olarak kod satırlarına yazılıyor. Akıllı sözleşmeler, herhangi bir kullanıcıdan veya diğer bir sözleşmeden gelen bir işlem ile tetiklenmeleri halinde yürütülüyor. Ethereum, böylece yapabilecekleri ile ilgili olarak oldukça esnek bir hale geliyor.
Ethereum uygulamalarının temel yapı taşları olan akıllı sözleşmeler, geliştiriciler tarafından Ethereum üzerinde merkeziyetsiz uygulamaların oluşturulmasını mümkün kılıyor. Bu sayede aracılara ihtiyaç duyulmayan, güven gerektirmeyen bir sistem teşvik ediliyor. Sonuç olarak verimlilik ve güvenlik artıyor.
Merkeziyetsiz uygulamalar, blockchain teknolojisi üzerine inşa edilmiş uygulamalardır. Aave, Compound ve Oasis gibi merkeziyetsiz finans uygulamaları; Ethereum Name Service (EVM), Opera ve Brave gibi merkeziyetsiz teknoloji uygulamaları; OpenSea, CryptoPunks ve Rarible gibi merkeziyetsiz sanat ve koleksiyon uygulamaları; Axie Infinity ve Decentraland gibi merkeziyetsiz oyun uygulamaları bulunuyor.
Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ve Önemi
Ethereum Sanal Makinesi (EVM), yazılım platformu veya "sanal bilgisayar" olarak hizmet sunuyor. Tüm akıllı sözleşmelerin zamanında çalışmasını mümkün kılan EVM, bu sözleşmelerin ağın geri kalanı ile koordine olmasına imkân tanıyor. EVM, aynı zamanda Ethereum platformu üzerinde geniş çeşitlilikte uygulamaların geliştirilmesine olanak sağlıyor.
EVM, Ethereum'un genel amaçlı bir blockchain olarak işlevselliği açısından kritik bir yere sahiptir. Turing complete olan EVM, bu sayede herhangi bir programlama dilinde kodlanmış olan tüm programları çalıştırabiliyor. Sonuç olarak geliştiriciler, Web3 alanında kolaylıkla merkeziyetsiz uygulamalar ve akıllı sözleşmeler oluşturabiliyorlar.
Ethereum ve Bitcoin Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
Ethereum; finansal hizmetlerin, sosyal ağların ve oyunların yanı sıra kullanıcıların gizliliğine saygı duyan ve onları sansürlemeyen diğer uygulamaların yer aldığı bir pazar yeri gibiyken Bitcoin ise yalnızca bir ödeme ağıdır. Ethereum topluluğu tarafından herkesin erişim sağlayabileceği güçlü bir finansal sistem inşa ediliyor.
Bitcoin, sadece bir değer deposu olarak görülüyor. Ethereum ise uçsuz bucaksız olasılıkları beraberinde getiriyor. Ethereum blockchain üzerinde farklı tokenler piyasaya sürülebiliyor. Bununla birlikte Ethereum üzerinde NFT'ler de satışa sunulabiliyor.
Ethereum işlemleri, Bitcoin işlemlerine kıyasla çok daha hızlı olsa da bununla beraber gelen yüksek gas ücretleri vardır. Ethereum, gas ücretlerinin düşürülmesi ve ölçeklenebilirliğin artırılması için yeni güncellemeler üzerinde çalışıyor.
Ethereum ve Bitcoin arasındaki en önemli fark konsensüs mekanizmalarıdır. İşlemlerin doğrulanması ve ağların güvenliğinin sağlanması için daha önce Bitcoin ve Ethereum tarafından iş kanıtı mekanizması kullanılıyordu. Bitcoin, şu anda hala iş kanıtı mekanizmasını kullanıyor.
Ethereum söz konusu olduğunda ise işler bir hayli değişmiş durumda. Ethereum, hisse kanıtı mekanizmasına geçerek enerji tüketimini büyük ölçüde azaltmıştır. Bitcoin'in başı ise hala yüksek enerji talebi ile dertte.
Ethereum Algoritmasını Anlamak Neden Önemlidir?
ETH yatırımı yapanların, Ethereum blockchain üzerinde merkeziyetsiz uygulamalar oluşturanların ve hatta yalnızca kripto para piyasası ile ilgilenenlerin bile Ethereum algoritmasını doğru bir şekilde anlamaları gerekiyor. Ethereum algoritmasını anlayarak söz konusu platformun çalışma sistemi, potansiyel uygulamaları ve gelecekteki gidişatı hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Ethereum, hem benzersiz özellikleri hem de merkeziyetsiz finans (DeFi) üzerindeki artan etkisi dolayısıyla dikkat çekiyor. Geliştiriciler, Ethereum'u çok sayıda DeFi projesi ve NFT inşa etmek amacıyla kullanmaya devam ediyorlar. Böylece Ethereum'un popülaritesi kayda değer bir şekilde artıyor. Haliyle Ethereum algoritmasını anlamak daha da önemli bir hale geliyor.
