Ethereum Blockchain: Kripto Para Dünyasında Temel Taş
RehberEthereum blockchain'in çalışma sistemini ve söz konusu blockchain'in kripto para ve DeFi dünyasının geleceğini şekillendirmedeki rolünü keşfedelim.
Ethereum blockchain'i duymadan kripto para piyasasına adım atmak neredeyse imkânsızdır. Söz konusu blockchain, kripto alanında devrim yaratmaya katkıda bulunmuştur. Bu rehberimizde kripto para dünyasının temel yapı taşı olan Ethereum blockhain ile ilgili temel bilgilere yer vereceğiz.
Dünyayı Yeni İşlevlerle Tanıştıran Blockchain: Ethereum
Ethereum; akıllı sözleşme yazımını basitleştiren, açık kaynaklı bir dağıtık blockchain ağı olarak karşımıza çıkıyor. Ethereum, geliştiricilerin blockchain üzerinde çalışan merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmalarına ve söz konusu uygulamaları devreye almalarına imkân tanıyor.
Bilgisayar programcısı Vitalik Buterin, 2013 yılında Ethereum konseptinin teknik tasarımını ve kabiliyetlerini açıklayan bir whitepaper yayınlamıştır.
Buterin, dünyayı yeni işlevler ve uygulamalar ile tanıştıran Ethereum için şu ifadeleri kullanmıştır:
Önümüzdeki yıllarda hem finansal hem de finansal olmayan çok sayıda protokol için temel katman işlevini görmeye son derece uygun olduğuna inanıyoruz.
Ethereum Blockchain'in Çalışma Sistemi
Ethereum, ilk başta yoğun enerji gerektiren iş kanıtı (PoW) konsensüs algoritmasını kullanırken daha sonra Merge güncellemesi ile enerji tasarruflu hisse kanıtı (PoS) konsensüs algoritmasına geçiş yapmıştır. Böylece madenciliğe yönelik ihtiyaç ortadan kaldırılmış ve enerji tüketiminde kayda değer bir düşüş yaşanması hedeflenmiştir.
Madencilerin yerini "staker" olarak bilinen doğrulayıcılar almıştır. Yeni bloklar oluşturan ve bu blokların içerdikleri bilgileri doğrulamak için beraber çalışan doğrulayıcılar, ETH stake ederek bir yandan ödül kazanırken diğer yandan da ağı güvence altına alıyorlar.
ETH, Ethereum blockchain'in yerel kripto para birimidir. ETH'yi dijital para birimi olarak finansal işlemlerde kullanabilirsiniz. Öte yandan, ETH'yi yatırım ya da değer deposu olarak da kullanabilmeniz mümkündür. ETH, piyasaya sürülmesinden bu yana piyasa değeri bakımından ikinci en büyük kripto para birimi olmayı başarmıştır.
Diğer yandan, gas konsepti de Ethereum ağı için çok önemlidir. Bir arabanın çalışması için benzine ihtiyaç olduğu gibi Ethereum ağının da çalışması için gas gereklidir. Gas, Ethereum ağında belirli işlemleri gerçekleştirmek için gereken bilişimsel çabanın miktarını ölçen birimi ifade ediyor.
Kripto Para Dünyasında Ethereum'un Önemi
Ethereum; merkeziyetsiz, güvenli, programlanabilir ve ölçeklenebilir olacak şekilde tasarlanmıştır. Geliştiriciler ve şirketler, günlük hayatımızı sürdürme şeklimizi ve birçok sektörün işleyişini değiştirmek için Ethereum blockchain'e dayalı bir teknoloji yaratmayı tercih etmeye başlamışlardır.
Ethereum; geliştiricilerin, merkeziyetsiz ağlarda çalışmak üzere özel olarak tasarlanmış yeni nesil programlar olan merkeziyetsiz uygulamaları (Dapps) oluşturmalarına ve bu uygulamaları harekete geçirmelerine olanak sağlıyor. Söz konusu uygulamalar, blockchain endüstrisinde en hızlı büyüyen alanlardan biri almaya devam ediyor.
Söz konusu blockchain, merkeziyetsiz uygulamaların arkasındaki önemli bir araç olan akıllı sözleşmeleri yerel olarak destekliyor. Çok sayıda merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulaması ve diğer uygulamalar, blockchain teknolojisi ile birlikte akıllı sözleşmeleri kullanıyor.
Ethereum Blockchain'de Akıllı Sözleşmelerin Yeri
Akıllı sözleşmeler, Ethereum uygulamalarının temel yapı taşlarıdır. Bunlar; geleneksel sözleşmelerin dijital benzerlerine dönüştürülmesine imkân tanıyan, blockchain'de depolanan bilgisayar programlarıdır. Akıllı sözleşmeler, belirli koşulların karşılanması halinde tam olarak yaratıcıları tarafından tasarlandığı gibi kendiliğinden uygulanabiliyor.
"Akıllı sözleşme" terimini bulan bilgisayar bilimcisi Nick Szabo; otomatik, kriptografik olarak güvenli süreçler üzerine inşa edilmiş bir dijital pazar yeri - işlemlerin ve iş fonksiyonlarının aracılar olmadan, güven gerektirmeyen bir şekilde gerçekleşebileceği bir yer tasavvur etmiştir. Ethereum'daki akıllı sözleşmelerin tam olarak bu vizyonu hayata geçirdiğini söyleyebiliriz.
Akıllı sözleşmeler, blockchain mimarisinin çekirdeğini oluşturan Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ve kripto para birimi ETH tarafından destekleniyor. EVM, Ethereum'u programlanabilir bir blockchain haline getiriyor. Bütün akıllı sözleşmelerin tam zamanında çalışmasına imkân tanıyan EVM, bunları ağın geri kalanıyla koordine ediyor.
Ethereum, JavaScript'e benzeyen ve "Solidity" denilen kendi programlanabilir diline sahiptir. Geliştiricilerin Ethereum üzerinde akıllı sözleşmeler yazmalarını mümkün kılan Solidity, aynı zamanda EVM'yi geliştirmek için tasarlanmıştır.
Ethereum Blockchain'in Avantajları Nelerdir?
Ethereum blockchain'in avantajlarından biri, yıllarca süren faaliyet ve el değiştiren milyarlarca değer ile birlikte test edilip onaylanmış bir ağ olmasıdır. Ethereum, hem büyük ve kendini adamış bir küresel topluluğa hem de blockchain ve kripto alanında en büyük ekosisteme sahiptir.
Ethereum; dijital para birimi olarak kullanılmasının yanı sıra diğer finansal işlemleri de işleyebilir, akıllı sözleşmeleri uygulayabilir ve üçüncü taraf uygulamaları için veri depolayabilir.
Ethereum geliştiricilerinden meydana gelen geniş bir topluluk, ağı iyileştirmek ve yeni uygulamalar geliştirmek amacıyla daimi olarak yeni yollar arıyor. Ethereum, popülaritesinden dolayı yeni ve heyecan verici (bazen de riskli) merkeziyetsiz uygulamalar için tercih edilen bir blockchain ağı olma eğilimindedir.
Ethereum'un merkeziyetsiz ağı; kullanıcıların, sözleşmeleri yazan ve yorumlayan avukatlar, finansal işlemlerde aracı olan bankalar ya da üçüncü taraf web barındırma hizmetleri gibi üçüncü taraf aracıları geride bırakmalarını sağlamayı vadediyor.
Ethereum ile Bitcoin Arasındaki Temel Farklar
Bazı uzmanlar; Ethereum ile Bitcoin arasında kıyaslama yapmayı, elektrik ile altın arasında kıyaslama yapmaya benzetiyorlar. Bitcoin'in bir değer deposu olmaktan başka gerçekten bir faydasının olmadığına dair bir argüman söz konusudur.
Ethereum ise hemen hemen sınırsız olasılıklar getiriyor. Ethereum üzerinde başka kripto para birimleri piyasaya sürülebiliyor. NFT'ler, platform üzerinde serbestçe satışa sunulabiliyor. Merkeziyetsiz finansın bütün alanı, Ethereum ve onun akıllı sözleşmeler oluşturma konusundaki çok yönlü kabiliyeti ile başlatılmıştır.
Ethereum'un yüksek gas ücretleri, kesinlikle Bitcoin karşısında geride kaldığı alanlardan biridir. Ethereum tabanlı işlemler, Bitcoin işlemlerinden çok daha hızlı olma eğilimindedir ancak bu elverişlilik ile birlikte gelen ve gas ücretleri olarak bilinen yüksek bir maliyet vardır. Ethereum, şu anda ölçeklenebilirliği artırma ve gas ücretlerini düşürme planlarına sahiptir.
Bitcoin ve Ethereum arasındaki en yeni fark, 2022 yılının Eylül ayında Merge güncellemesinin tamamlanmasının ardından ortaya çıkmıştır. Hem Bitcoin hem de Ethereum, daha önce işlemleri doğrulamak ve blockchain'i güvence altına almak için iş kanıtı (PoW) algoritmasını kullanıyordu.
Bitcoin hala iş kanıtı algoritmasını kullanırken Ethereum ise Merge güncellemesi ile birlikte hisse kanıtı algoritmasına geçiş yapmış ve böylece enerji tüketiminin düşmesini sağlamıştır. Devasa karbon ayak izi ve yüksek enerji talebi, Bitcoin'in henüz ele almadığı bir sorundur.
Ethereum ve DeFi'nin Geleceği Parlak mı?
Ethereum; blockchain'in ölçeklenebilirliğini, sürdürülebilirliğini ve güvenliğini geliştirmeyi hedeflerken bu doğrultuda peş peşe yeni güncellemelere imza atıyor. Buterin tarafından da işaret edildiği üzere Ethereum, gelecekte özellikle ölçeklenebilirlik problemini çözmeye odaklanmaya devam edecek.
Ethereum, hala gelişmekte olan merkeziyetsiz finans (DeFi) alanının ön saflarında yer alıyor. Birçok merkeziyetsiz finans (DeFi) projesinin, Ethereum blockchain üzerine inşa edildiği biliniyor. Bu nedenle Ethereum'un, DeFi dünyasının ayrılmaz bir parçası olarak kalmaya devam etmesi bekleniyor.
Ethereum, çığır açan bir akıllı sözleşme özelliğine sahip olması ve merkeziyesiz uygulamalar için bir platform olarak ön plana çıkması bakımından kripto para dünyasında çok önemli bir yer edinmiştir. Ethereum, gelecekte hangi güncellemelerin gerçekleştirileceğine dair bir yol haritası ile topluluğuna güven vermeye devam etmiştir. Kripto para dünyasını Ethereum olmadan hayal etmek zor.
