Kripto Para Birimleri Nasıl Değer Kazanır?
RehberGünümüzde giderek daha yaygın bir şekilde benimsenen kripto para birimleri nasıl değer kazanır? İşte konu ile ilgili tüm ayrıntılar...
Dünya genelinde blockchain teknolojisi ile Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi kripto para birimleri giderek daha yaygın bir şekilde kullanılıyor. Peki, söz konusu kripto para birimlerinin nasıl değer kazandığını biliyor musunuz? Bu rehberimizde kripto para birimleri nasıl değer kazanır? sorusuna yanıt arayacağız.
Kripto Para Nedir?
Kripto para birimi, merkeziyetsiz bir finans sisteminin hesap birimi olarak karşımıza çıkıyor. Dileyen herkes para arzına dâhil olabiliyor. Merkez bankası gibi bir tekel veya bir kurum bulunmuyor. Kripto para; hem para birimi hem de ödeme aracı olarak nitelendiriliyor.
Kripto Para Ne İşe Yarar?
Kripto para, ticari değere sahip olmasıyla dikkat çekiyor yani günlük hayatımızda cüzdanımızda bulunan para hangi fonksiyonlara sahipse kripto para da aynı fonksiyonlara sahiptir. Değişim aracı olarak tanımlanan kripto para, takas ve alım satım gibi işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlıyor. Mal ve hizmet satın almak için kripto paradan faydalanılıyor.
Kripto para, özetle 3 farklı kullanım alanına sahip. Bunlardan birincisi "borsada alım satım işlemlerinin gerçekleştirilmesi", ikincisi "yatırım yapılması", üçüncüsü ise "para transferlerinin yapılması" olarak ifade ediliyor. Alım satım aracılığıyla el değiştirebilen kripto para, insanlar tarafından yatırım aracı olarak da kullanılabiliyor. Kripto para, fiziksel para olmadan banka işlemlerinin gerçekleştirilmesine imkân tanıyor.
Kripto Para Nasıl Çalışır?
Kriptoloji biliminden faydalanan kripto para birimi, hesap ve kullanıcı bilgilerini kod haline getiren matematiksel metotlar kullanıyor. Herhangi bir merkezi otorite tarafından yönetilemeyen kripto para, bu özelliği sayesinde giderek daha popüler bir hale geliyor.
Kripto paraları senelerdir sanal ortamda gerçekleştirdiğimiz tüm işlemlerde kullandığımızı söyleyebiliriz. Kripto para sistemleri, online bankacılık sistemlerinden blockchain teknolojisi ile ayrılıyor. Kripto paranın merkeziyetsiz ve takip edilemez olması da blok zinciri teknolojisinden kaynaklanıyor.
Kullanıcı bilgileri ile para transferlerine ilişkin tüm bilgilerin ayrı ayrı sanal bloklara kodlandığını ve yalnızca kullanıcılar tarafından söz konusu blok zincirine erişilebildiğini söyleyebiliriz. Öte yandan, blockchain teknolojisinden faydalanmayan kripto para türleri de bulunuyor. Bu rehberimizde kripto para birimleri nasıl değer kazanır? sorusuna yanıt ararken söz konusu varlıkların nasıl satın alınabileceğine de bir bakalım.
Kripto Para Birimi Nasıl Alınır?
Kripto para birimi, borsalar aracılığıyla satın alınabiliyor. Dilediğiniz bir borsaya anında üye olabilir ve kripto para satın alabilirsiniz. Dünyanın en popüler kripto para borsası olarak bilinen Binance hem yüksek güvenlik hem de yüksek likidite sunuyor. Söz konusu borsada çok sayıda kripto para biriminin listelendiğini görüyoruz. Bu nedenle borsa olarak Binance platformunu rahatlıkla tercih edebilirsiniz.
Binance kullanıcıları; nakit ödeme, banka kartı, kredi kartı ya da banka transferi gibi ödeme türlerinden birini seçerek rahatlıkla kripto para satın alabiliyor. Farklı para birimlerini kabul eden Binance borsası, Euro ve ABD Doları gibi itibari para birimleri karşılığında kripto alımına imkân tanıyor. Tether (USDT), USD Coin (USDC) ve Binance USD (BUSD) gibi stablecoinleri de kripto para satın almak amacıyla kullanabiliyorsunuz.
Kripto para satın almak için Huobi, Coinbase, KuCoin, Kraken, OKX ve Gate.io dâhil olmak üzere farklı borsaları tercih edebilirsiniz. Öte yandan, Uniswap, PancakeSwap, 1inch Exchange ve SushiSwap gibi merkeziyetsiz borsaları kullanabilirsiniz. Kripto para alımı için BtcTurk, Paribu ve Bitci gibi yerli borsaları da kullanabilmeniz mümkün.
Kripto Para Birimleri Nasıl Değer Kazanır?
Kripto para birimleri arz-talep dengesi doğrultusunda değer kazanıyor. Kripto para birimleri, takas esnasında arz-talep dengesine göre değer kazanabiliyor veya değer kaybına uğrayabiliyor. Buradan hareketle fazla talep gören bir kripto para biriminin fiyatının da yükseldiğini ifade edebiliriz. Örneğin, Bitcoin (BTC) değerinin nasıl belirlendiğine bir göz atalım.
Bitcoin değeri, kripto para borsalarında gerçekleştirilen son BTC işlemine göre şekilleniyor. Baskının alış yönünden destek bulması halinde BTC fiyatı yükselirken baskının satış yönünden destek bulması halinde ise BTC fiyatı düşüyor.
Medya kuruluşları da Bitcoin değeri üzerinde etkiye sahip. Haberlerin yatırımcılar arasında panik ve endişe yaratması sonucunda BTC değerinde düşüş görülebilir. Haberler BTC değerini pozitif yönde de etkileyebilir. Bu da daha fazla alım emri verilmesini ve BTC değerinin artmasını sağlayabilir.
Bitcoin değerinin en yüksek seviyeye yaklaştığını varsayalım. Bu durumda BTC sahiplerine yönelik bir satış baskısı ortaya çıkar. Sonuç olarak BTC değeri azalır. Şimdi de BTC değerinin tüm zamanların en yüksek seviyesini geçtiğini düşünelim. Bu durumda kamuoyunda olumlu bir algı oluşur. Daha fazla alım fırsatı ortaya çıkar. Böylece BTC değeri de artar.
10 dakika içerisinde üretilebilen Bitcoin miktarında zamanla düşüş gerçekleştiğini görüyoruz. Bu da arzın azaldığı ve ilerleyen süreçte BTC değerinin artabileceği manasına geliyor. Popüler kurum ve kuruluşlar ile ünlü şahısların BTC'ye destek vermesi, söz konusu kripto para birimine yönelik güvenin artmasını sağlıyor. Böylece daha fazla yatırımcı BTC’ye yöneliyor. En nihayetinde de BTC değeri artıyor.
Kripto Para Fiyatı Nasıl Belirlenir?
Kripto para fiyatı, arz-talep dengesine göre belirleniyor. Kripto para piyasasında arzın artması durumunda fiyatlar düşüyor. Talebin artması durumunda ise fiyatlar yükseliyor. Örneğin, yeni bir kripto para biriminin piyasaya sürüldüğünü düşünün. Söz konusu kripto paranın arzının fazla olması durumunda talep yetersiz kalıyor ve fiyat düşüyor. Arzın kısıtlı olması durumunda ise talep fazla geliyor ve fiyat yükseliyor.
Kripto para fiyatını belirleyen diğer bir faktör de zorluk düzeyidir. Kripto para birimlerinin fiyatı, madencilerin yaşadıkları zorluk düzeyinden etkileniyor. Zorluk düzeyinin yükselmesiyle birlikte kazanımlarda düşüş gerçekleşiyor.
Medya kuruluşları ve kamuoyu algısının, kripto para birimlerinin fiyatı üzerindeki etkisini de yadsıyamayız. Medya kuruluşları tarafından blok zinciri teknolojisine yönelik olumlu bir algı yaratılması durumunda kripto para birimlerinin fiyatları yükselebilir. Öte yandan, herhangi bir skandalla gündeme gelen bir kripto para biriminin fiyatında düşüş gerçekleşebilir.
Kripto Para Yorumları
Kripto para yorumları tarafına göz atacak olursak söz konusu piyasaya olumlu bakanlar olduğu kadar olumsuz bakanlar da var. Bildiğiniz gibi kripto para piyasası çok değişken. Bu nedenle yatırım yaparken çok dikkatli olmak gerekiyor.
Sosyal medya kullanıcılarından bazıları, kripto para piyasasından uzak durulması gerektiğine ve bu tarz yatırımlarla zengin olunamayacağına dair yorumlar yapıyor. Söz konusu kullanıcılar, çok sayıda insanın kripto para yatırımları nedeniyle ciddi derecede kayba uğradığına dikkat çekerek altın ve gümüş gibi yatırımların daha mantıklı olduğunu ileri sürüyor.
Bazı kullanıcılar ise risk sevenlerin ve mantığını kullananların kripto para piyasasına girmeleri gerektiğine, bu şekilde yatırım yapanların ciddi kazançlar sağlayabildiklerine dair yorumlar yapıyor.
Kripto Para Nasıl Üretilir?
Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi kripto para birimleri, farklı yöntemlerle üretilebiliyor. Bu yöntemlerden ilki proof-of-work (PoW) olarak belirtilirken, ikincisi proof-of-stake (PoS) ve üçüncüsü geliştiricilerin kontrol ettikleri üretim olarak ifade ediliyor.
Proof-of-work (PoW)
Bu yöntemde yeni coin üretimi için karmaşık matematik problemlerinin çözülmesi gerekiyor. Madenci olarak bilinen operatörler tarafından blockchaine yeni bloklar ilave ediliyor. Söz konusu blokların ilave edilebilmesi, az önce belirttiğimiz problemlerin güçlü işlemciler tarafından çözülmesiyle gerçekleşebiliyor.
İşlemler, problemi çözmeyi başaran ilk madenci tarafından ağ üzerinde yayınlanıyor. Söz konusu madenciye hem kripto para ödülü hem de işlem ücretleri veriliyor.
Kripto para madenciliği sürecinde yüksek kapasiteli bir bilgisayar, token üretiyor ya da para transferini onaylayıp ortak deftere işliyor. Daha sonra bilgisayar, yaptığı bu işlemlerin karşılığında yeni token ile ödüllendiriliyor. Yeterli donanıma sahip bir bilgisayar, elektrik ve internet bağlantısı madencilik için yeterli.
Proof-of-stake (PoS)
Kripto para biriminin belirli bir süre boyunca cüzdanda kilitlenmesine ve söz konusu paranın hiçbir şekilde harcanmadan tutulmasına staking deniliyor. Sisteme kilitlenen dijital varlık transfer edilemiyor. Bu süreci yürütenler, kilitledikleri kripto paraya karşılık olarak ödüllendiriliyor yani gelir elde ediyorlar.
Bahsettiğimiz yöntemde kullanıcılar tarafından coin kilitleniyor. Rastgele olarak kullanıcılardan birini seçen protokol, söz konusu kullanıcıya bir sonraki bloku doğrulama imkânı tanıyor. Cüzdanınızda kilitlediğiniz coin miktarı, protokol tarafından seçilme ihtimalinizi belirliyor.
Geliştiricilerin kontrol ettikleri üretim
Bu yöntemde yeni coin üretimi, geliştiricilerin kontrolünde oluyor. Geliştiriciler, yeni üretilecek kripto para birimlerinden sorumlu oluyor. Bazı kripto para birimlerinin üretimi için banka kasalarına ABD doları yerleştiriliyor. Bazı kripto para birimleri de sadece belirli bir seviyede üretiliyor ve yeni üretimin önüne geçiliyor.
