Kripto Para Birimleri Neye Göre Düşer?
RehberKripto para neden düşer? Bunun arkasında yer alan tüm sebepleri yazımızda inceliyoruz.
Ayı Piyasası
Kripto para neden düşer? sorusuna yanıt aramadan önce ilk olarak ayı piyasasının ve daha sonra da boğa piyasasının ne olduğunu anlamakta fayda var. Ayı piyasası yani bear market, uzun süreli olarak fiyat düşüşlerinin yaşandığı bir dönemi ifade ediyor. Bu, hemen hemen Bitcoin gibi tüm kripto para birimlerinin fiyatlarında ortaya çıkan uzun süreli ve genel olarak değişken bir gerileme dönemine karşılık geliyor.
Ayı piyasası, yatırımcı beklentilerini yerine getirebilmek ve fon toplayabilmek için mücadele eden projelerden bazılarının piyasaya veda etmesine neden olabiliyor.
Bunun tam tersi ise boğa piyasası yani bull market olarak nitelendiriliyor. Boğa piyasası, fiyatların artış gösterdiği veya artış göstermesinin beklendiği bir finansal piyasa durumuna işaret ediyor. Boğa piyasası; güçlü neticelerin, iyimserliğin ve yatırımcı güveninin uzun bir süre boyunca devam etmesi ile ilgili beklentilerle var oluyor.
Kripto Paraların Düşme Sebepleri
Bitcoin gibi kripto para birimlerinin değerinin neler tarafından belirlendiği oldukça merak edilen bir konudur. Öncelikle söz konusu varlıklar, tipik olarak itibari para birimleri ya da diğer devlet onaylı değişim araçları gibi herhangi bir merkezi otorite tarafından desteklenmiyor. Devlet desteği, tüketiciler arasında bir para biriminin değerine yönelik güveni artırabiliyor ve bunun için büyük bir harcama yapan ve biriktiren bir kişi ortaya sağlayabiliyor.
Kripto paralar normalde merkeziyetsiz olduğundan değerlerini "arz ve talep", "üretim maliyeti", "borsalardaki mevcudiyeti", "rekabet", "yönetişim" ve "regülasyonlar" dâhil olmak üzere çeşitli kaynaklardan üretiyorlar. Genellikle Bitcoin gibi kripto varlıklarının arz ve talebi onların değerlerini belirliyor.
Kripto para fiyatlarının düşme sebepleri için tarihsel performansları incelemekte fayda var.
- Kripto para borsası Mt. Gox hakkında piyasa manipülasyonu iddialarının gündeme gelmesi üzere 2013'ün sonlarında ilk büyük ayı piyasası ortaya çıktı. Bitcoin fiyatı 200 dolardan el değiştiriyordu. Fakat yaşananların ardından Bitcoin 1,236 dolardan el değiştirmeye başladı.
Düşük likiditenin bulunduğu bir piyasada çok sayıda katılımcının kazanç sağlamaya çalışmasıyla birlikte değişken bir artışın ardından hızlı ve sert bir düşüş gerçekleşti. İki yıl boyunca devam eden süreçte piyasa değerinin toplam 15 milyar dolardan 3,5 milyar dolara kadar gerilediği görüldü.
- Bitcoin gibi kripto para birimlerinin düşüş yaşadığı bir diğer dönem ise boğa piyasası sonrası 2018'in başlarında ortaya çıktı. Yılın başında 20,000 dolardan işlem gören Bitcoin fiyatı yaklaşık 12 ay boyunca bir düşüş yaşadı. Sonuç olarak da Bitcoin, yaklaşık 3,200 dolar seviyesinde bir kapanış yaptı.
Çok sayıda projenin temellere sahip olmadığı ve bu nedenle fiyat gerilemelerinin gerçekleştiği ifade edildi. ABD'li yetkililerin, ilk dijital para arzı (ICO) olarak menkul kıymet arzı gerçekleştirdiği öne sürülen birçok projeye yönelik dava açmalarının ardından kayda değer tasfiyeler yaşandı. Söz konusu fiyat gerilemeleri, 2019'un başlarında boğa piyasası sonlandı.
- 2022 yılında ortaya çıkan ayı piyasasında ise Terra ekosisteminin çökmesi; Celsius, Voyager Digital ve Three Arrows Capital gibi şirketlerin iflas etmesi; geleneksel finansal piyasalar (NASDAQ ve S&P 500) ile kripto para piyasaları arasında yüksek bir korelasyon bulunması; enflasyon ve Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan savaş gibi makro riskler etkili oldu.
Bitcoin gibi kripto varlıkların fiyatlarında yaşanan gerileme, popüler borsa ve coin çöküşleri gibi önemli kripto olayları ile iyice şiddetlendi. Bazı makroekonomik faktörler de bu dramatik değişime büyük ölçüde etki etti. Şimdi yaşananları 5 madde altında inceleyerek kripto para neden düşer? sorusuna yanıt aramaya devam edelim.
Daha önce kriptoya özgü olaylara atfedilen şey, artık geleneksel finansal piyasalardaki benzer trendleri yansıtan makroekonomik faktörlere ve piyasa hareketlerine yakından bağlı görünüyor. Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerinden bazıları şu şekildedir:
Artan Faiz Oranları
Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerinden biri artan faiz oranlarıdır. Son aylarda farklı kripto para birimlerinin fiyatları düşmeye devam ederken artan faiz oranları da bu fiyatlar üzerinde büyük bir etkiye sahip oldu. Yükselen enflasyon ve rekor düzeydeki fiyatların bir sonucu olarak Amerikan Merkez Bankası (FED) gibi merkez bankaları faiz oranlarını yükseltmeyi tercih etti. Bu da Bitcoin'in fiyat hareketleri üzerinde olumsuz bir etkiye sahip oldu.
FED'in tahvil fiyatlarını artırmak, harcamaları artırmak ve yüksek enflasyonu kontrol altına almak için radikal önlemler almayı planladığı ifade edildi. Bu tarz bir hamle bir yandan yatırımcının kripto alım süreçleri konusundaki inancını zayıflatırken diğer yandan söz konusu yatırımcıyı Bitcoin gibi kripto varlıklar yerine diğer piyasaları ya da varlıkları tercih etmeye iter. Yani artan faiz oranları ve keskin enflasyon, Bitcoin'in kırmızıya dönmesinin iki temel sebebidir.
Likidite eksikliği
Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerinden biri likidite eksikliğidir. Büyük tasfiyeler gerçekleştiği zaman kripto para piyasasını etkileyen en büyük sorun piyasanın likiditesidir. Alıcıların bulunmaması, hafta sonları çarpıcı piyasa çöküşlerine yol açabilir. Bu da kripto para sahiplerini riske atar ve kripto piyasalarında likidite problemlerinin ne kadar kolay ortaya çıkabileceğini gösterir.
Beklenmedik tasfiye olaylarına karşı hafta sonları bile piyasaları aktif olarak kontrol etmek gerekir. Mesela bir balina (büyük miktarlarda Bitcoin gibi kripto varlık sahibi olan bir kişi), varlıklarını satmaya karar verdiği zaman bu durum bütün piyasada dalga etkisi yaratabilir.
Büyük ölçekli bir satış, coinleri daha geniş bir piyasaya boşaltıyor ve balina hareketlerinin yol açtığı ani fiyat gerilemelerinden korkulması muhtemel olduğundan bu da talebin azalmasına neden oluyor. Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerini ayrıntılı bir şekilde incelemeye devam ediyoruz.
Terra-LUNA çöküşü
Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerinden biri Terra-LUNA çöküşüdür. 2021 yılında yaşanan Terra-LUNA çöküşü, kripto para piyasasına olan yatırımlar ile ilgili beliren riskin hayati bir örneğidir. Yüzde 95 ya da daha fazla olan çöküş, sektöre şok dalgaları gönderdi ve diğer dijital para birimlerinin de benzer şekilde düşmesine yol açtı.
Birçok fiyat tablosunda uzun süreli bir gerileme yaşanırken herhangi bir toparlanma sinyali görülmedi. Bunun ciddi sonuçları, bireysel yatırımcılar ve genel olarak kripto ekosistemi için bir yatırım seçerken özenli olmanın ve araştırma yapmanın önemini gösterdi.
Çöküş, birçok kişinin bütün birikimlerini yatırdığı bir stablecoin olan TerraUSD'nin piyasa değerini yok ederek bir gecede onu sıfıra indirdi. Yaşanan tehlikeli olay, bu sektöre yatırım yaparken risklerin ne kadar yüksek olabileceğine işaret etti.
Ukrayna'da yaşanan savaş
Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerinden biri Ukrayna'da yaşanan savaştır. Ukrayna'daki çatışmanın kesinlikle kripto alım satımlarına zarar verdiği görüldü. Jeopolitik kargaşa yüksek olduğu zaman bireyler ve yatırımcılar genel olarak güvenli buldukları hisse senedi ve tahviller gibi kaynaklara yöneliyorlar.
Daha büyük değişkenler söz konusu olduğunda güvenilir olarak algılanmak çok risklidir. Mesela herhangi bir siyasi olayın küresel ekonomide sismik değişimler yaratması halinde kripto para birimi gibi daha değişken yatırımlar, muadillerinden çok daha kötü olabilir.
Kripto regülasyonu
Bitcoin gibi varlıkların düşme sebeplerinden biri kripto regülasyonudur. Çin, 2021 yılının Haziran ayında kripto madenciliğini yasakladı. Bunun yatırımcı üzerindeki etkileri derin oldu. Madencilerin kendi sektörlerine daha uygun olan yerlere büyük ölçekli göçü, ağ hash oranını hemen etkiledi.
Çin hükûmeti, aynı zamanda bankalara ve ödeme kurumlarına kripto faaliyetlerini durdurmalarını söyledi. Aynı yılın Eylül ayında ise Bitcoin madenciliği de dâhil olmak üzere bütün kripto faaliyetleri yasa dışı hale getirildi.
Ağ hash oranı, esasen bir madencinin saniyede kaç hesaplama yapabileceğinin bir ölçüsüdür. Bu, madencilerin blok madenciliği yapmak için harcamaları gerekli olan hesaplama gücüne karşılık gelir. Bu hesaplamalar, madencilerin coin çıkarmalarına izin verir.
Söz konusu hesaplamalar, doğrudan kripto fiyatları ile ilgilidir. Teorik olarak fiyatlar gerilediği zaman hash oranı düşebilir. Aksine fiyatlar yeniden yükselmeye başladığı zaman hash oranı artabilir. Bu nedenle hash oranında yaşanan değişiklikleri yakından takip etmekte fayda var.
Sonuç olarak yukarıdaki olaylar, kripto para neden düşer? sorusuna verilebilecek yanıtlardır. Bitcoin ile altcoinler arasında bir korelasyon olduğu ifade ediliyor. Bitcoin, diğer altcoinler üzerinde önemli bir etkiye sahip oluyor. Yani Bitcoin’in fiyat hareketleri, altcoinlerin fiyatlarını olumlu veya olumsuz yönde etkileyebiliyor.
Makroekonomik olaylara karşı oldukça hassas olan Bitcoin; faiz oranlarının açıklanması veya enflasyon raporlarının duyurulması gibi olaylar karşısında dalgalanma gösterebiliyor.
Bitcoin, piyasaya yön veren bir varlık olarak kendisini gösteriyor. Bitcoin’in altcoinler üzerindeki hâkimiyeti ise zaman zaman artıp azalabiliyor. İlk olarak Bitcoin ile yola çıkılan bu yolda şu anda çok sayıda altcoin projesinin var olduğu görülüyor.
Bitcoin ile altcoinler arasındaki korelasyonu reddedenler olsa da ticaret yapan kişilerin Bitcoin’i yakından takip etmeleri, kendi portföylerine ve risk yönetimlerine göre karar vermeleri gerektiği ifade ediliyor.
Karar verdikten sonra güvenilir bir borsa için araştırma yapabilir, daha sonra bu borsa üzerinden hesap açabilir ve harekete geçebilirsiniz. Ticaret yapanların borsa seçimlerinde dikkatli olmaları gerekiyor.
