Kripto Para Birimleri Neye Göre Yükselir?
RehberKripto para birimlerinin değerini belirleyen faktörler nelerdir? Kripto para birimleri hangi sebeplerden dolayı yükselişe geçer? Ayrıntılar burada...
Kripto Para Neye Göre Yükselip Düşer?
Kripto para birimleri genel olarak herhangi bir merkezi otorite tarafından, itibari para birimleri ya da devlet onaylı farklı bir değişim aracı ile aynı şekilde desteklenmiyor.
Devlet desteği, tüketiciler arasında bir para biriminin değerine yönelik inancı artırabiliyor. Bu, aynı zamanda para birimi için harcama ve toplama yapan bir kişi profili sağlıyor.
Fakat dijital para birimleri genellikle merkezi olmamalarından dolayı değerlerini aşağıdaki kaynaklardan alıyorlar:
Arz ve Talep
Kripto para biriminin değeri, arz ve talep tarafından ortaya konuyor. Talebin arzdan daha hızlı bir şekilde artış göstermesi halinde fiyat yükseliyor. Diyelim ki bir kıtlık söz konusu. Talebin değişmemesi halinde tahıl ve ürün fiyatı artış gösterecektir. Aynı durumun dijital para birimleri için de geçerli olduğunu söyleyebiliriz. Talebin arzdan daha fazla yükselmesi halinde kripto para birimi değer kazanıyor.
Bir kripto para biriminin arz mekanizması daima biliniyor. Her kripto para birimi tarafından token basımı ve yakımı ile ilgili planlar yayınlanıyor. Bitcoin (BTC) dâhil olmak üzere bazı varlıklar sabit bir maksimum arza sahiptir. CoinMarketCap platformuna baktığımız zaman yalnızca 21 milyon BTC olacağını fark ediyoruz. Ethereum (ETH) dâhil olmak üzere diğer varlıklar ise arz sınırına sahip değildir.
Kripto para birimlerinden bazıları, dolaşımdaki arzın fazla büyümesinin önüne geçmek amacıyla mevcut tokenleri yakan mekanizmalara sahip oluyor. Bir tokeni yakmak, onları blockchain üzerinde kurtarılamaz bir adrese yollamak manasına geliyor.
Bazı kripto para birimi arzları, tümüyle projeden sorumlu bir ekip tarafından ortaya konuyor. Söz konusu ekip, halka daha fazla token sunmayı ya da token yakmayı tercih edebiliyor.
Herhangi bir projenin farkındalık kazanması ya da kullanılabilirliğinin artması halinde talep de artabiliyor. Bir dijital para biriminin bir yatırım olarak önemli ölçüde benimsenmesi, dolaşımdaki arzı kayda değer bir şekilde kısıtlarken talebi artırıyor.
Mesela 2021 yılının başlarında kurumsal yatırımcılar Bitcoin satın alıp ellerinde tutmaya başladıkları zaman talebin yeni coinlerin oluşturulma hızını geride bırakmasından dolayı Bitcoin fiyatı ciddi anlamda artış gösterdi. Bu da var olan toplam Bitcoin arzının etkili bir şekilde azalmasına yol açtı.
Diğer yandan, Ethereum blockchaini üzerinde daha fazla merkeziyetsiz finans (DeFi) projesinin hayata geçirilmesiyle birlikte ETH'ye yönelik talep artıyor. Hangi dijital varlık ile işlem gerçekleştiriyor olursanız olun blockchainde işlem yapmak için ETH gerekli oluyor. Bir DeFi projesinin kendi kendine başarılı olması halinde ise kendi tokeninin daha faydalı hale gelmesi ve bu şekilde talebin artması muhtemeldir.
Üretim Maliyeti
Yeni kripto tokenleri, madencilik denilen bir süreçle oluşturuluyor. Kripto para madenciliği, blockchainde yer alan bir sonraki bloku doğrulamak amacıyla bir bilgisayar kullanmayı içeriyor. Merkeziyetsiz bir madenci ağı, dijital varlığın olduğu gibi işlemesine imkân tanıyan şeydir. Buna karşılık olarak protokol, değişim taraflarının madencilere ödedikleri ücretlerin yanı sıra kripto tokenleri şeklinde bir ödül üretiyor.
Blockchainin doğrulanması hesaplama gücü gerektiriyor. Katılımcılar, kripto para madenciliği yapmak amacıyla yüksek maliyetli ekipmana ve elektriğe yatırım yapıyorlar. Bitcoin tarafından kullanılan gibi bir iş kanıtı sisteminde belirli bir dijital varlığın madenciliği için ne kadar fazla rekabet söz konusu olursa madencilik o kadar güç oluyor.
Bu da bir bloku doğrulamak isteyen madencilerin, karmaşık bir matematik problemini çözmek için esasen birbirleriyle rekabet etmelerinden kaynaklanıyor. Başarılı bir madencilik için daha güçlü ekipman gerekmesinden dolayı madencilik maliyeti artış gösteriyor. Madencilik maliyeti artış gösterirken dijital varlığın değerinin de artması gerekiyor.
Madenciler, para biriminin değerinin maliyetleri karşılayacak kadar yüksek olmaması halinde madencilik yapmıyorlar. Madenciler, blockchain işlevinin yerine getirilmesi için gerekli oluyor. Yani blockchaini kullanmak için talep var olduğu sürece fiyatın artış göstermesi gerekiyor.
Kripto Para Borsaları
Bitcoin ve Ethereum gibi popüler kripto para birimleri çok sayıda borsa üzerinde işlem görüyor. Kripto para platformları, genel olarak en popüler tokenleri listeliyor. Fakat bazı küçük tokenler, sadece belirli platformlarda mevcut olabiliyor. Bu da bazı yatırımcıların erişimlerini kısıtlayabiliyor.
Cüzdan sağlayıcılardan bazıları, farklı platformlarda birtakım dijital para birimlerini takas etmek amacıyla teklifleri toplarken bunu yapmak için bir ücret alıp yatırım maliyetini artırıyorlar. Bir dijital para biriminin küçük bir platformda yetersiz bir şekilde alınıp satılması durumunda alınan spread, bazı yatırımcılar için oldukça büyük olabiliyor.
Bir dijital para biriminin daha fazla platformda listelenmesi halinde onu satın almayı hedefleyen ve alabilen kişilerin sayısı ve haliyle talep artabiliyor. Diğer her şeyin eşit olduğu durumda talep artarken fiyat yükseliyor.
Rekabet
Her gün hayata geçirilen yeni projeler ve tokenlerle birlikte binlerce farklı kripto para birimi ortaya çıkmış durumda. Geçerli bir dijital para biriminin oluşturulması, söz konusu varlığın kullanıcılarından meydana gelen bir ağ yaratmaya da dayanıyor.
Blockchainde yer alan kullanışlı bir uygulama, özellikle rakip bir uygulamanın sınırlandırılması üzerine gelişmesi halinde hızlıca bir ağ ortaya çıkarabiliyor. Yeni rakip, ivme kazanması halinde var olan rekabetten değer alıyor. Bu da yeni rakip tokeninin fiyatında yükselişe tanıklık edilmesinden dolayı diğerinin fiyatını düşürüyor.
İç Yönetişim
Kripto para ağları ender olarak statik bir kural grubuna dayanıyor. Geliştiriciler, projeleri kendilerini kullanan topluluğa göre uyarlıyorlar. Yönetişim tokenleri denilen bazı tokenler, sahiplerine "bir tokenin nasıl çıkarılacağı ya da kullanılacağı" dâhil olmak üzere bir projenin geleceği ile ilgili söz hakkı tanıyor. Bir tokenin yönetişiminde herhangi bir değişikliğe gitmek için topluluk üyeleri arasında bir konsensüs olması gerekiyor.
Yatırımcılar, genellikle istikrarlı yönetişimi seviyorlar. Bir dijital para biriminin işleyiş şeklinde eksiklikler olsa bile insanlar, bildik düşmanı bilmedik düşmana tercih ediyorlar. Bu yüzden bazı şeyleri değiştirmenin görece zor olduğu istikrarlı bir yönetişim, daha kararlı bir fiyatlandırma sunarak değerli hale gelebiliyor.
Diğer yandan, protokolleri geliştirmek için yürütülen yazılım güncelleme sürecinin yavaşlığı ise dijital para birimi değerlerinin olumlu yönünü sınırlandırabiliyor. Herhangi bir güncellemenin kripto para sahipleri için değerin kilidini açacak olması ancak bunun yürütülmesinin aylarca sürmesi halinde ilgili tarafların zarar görmesi muhtemeldir.
Düzenlemeler
Kripto para birimlerinin değişiminin kimin tarafından düzenlenmesi gerektiği ile ilgili kafa karışıklığı söz konusu. Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), kripto para birimlerini tahvil ve hisse senedi gibi "menkul kıymet" olarak nitelendiriyor. Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) ise bunları "emtia" olarak tanımlıyor.
SEC veya CFTC, kripto para platformları üzerinde düzenleyici bir yetki iddia edemiyor. Belirleyici bir karar verilmesi halinde daha fazla netlik sağlanabilir. Aynı zamanda dijital para birimi değerlerinin iyileştirilmesi sağlanabilir. Sonuç olarak da daha yaygın bir şekilde alınıp satılan "kripto ile ilgili finansal ürünler" için kapılar açılabilir.
ETF'ler ya da vadeli işlem sözleşmeleri gibi ürünler, daha fazla yatırımcı erişimi ile birlikte kripto varlıklarının değerini artırabiliyor.
Öte yandan; düzenlemeler, dijital para birimi talebini olumsuz etkileyebiliyor. Bir yönetim organının kripto yatırımını ya da kullanımını reddetmek amacıyla kuralları değiştirmesi halinde varlıkların fiyatı düşebiliyor.
Kripto Para Fiyatları Neden Artar?
Kripto varlıklarda yaşanan değer artışının arkasında birçok sebep olabilir. Kripto para neye göre artar? İşte sebeplerden bazıları:
Kurumsal Benimseme
Mevcut toplumsal ve ekonomik ortam, insanların daha az nakit tutmalarına ve dalgalanmalara karşı tedbir almalarına yol açıyor.
Son dönemde şirketlerin nakit hazinelerini Bitcoin gibi kripto para birimlerine dönüştürdükleri bir trend söz konusu. Buna bir Amerikan ödeme şirketi olan Square'in 50 milyon dolar değerinde Bitcoin satın almasını ve ABD'de halka açık bir şirket olan MicroStrategy'nin daha iyi bir değer deposu olduğunu düşünerek 425 milyon dolar değerindeki nakit rezervini Bitcoin'e dönüştürmesini örnek olarak verebiliriz.
Kurumsal devlerin kripto para birimlerine yönelik güveni bu varlıklara hem bir para birimi hem de bir değer deposu olarak daha fazla değer katıyor.
Erişim
Kripto para birimi hem bir değer deposu hem de bir değişim aracı olarak kullanılabilen bir varlıktır. Meşru bir ödeme yöntemi olarak henüz yeni dikkat çekmeye başlamış olsa da son 10 yıl içerisinde kendisini yeni bir varlık sınıfı olarak kabul ettirdiğini vurgulayabiliriz.
İnsanlar bunu işlemler için kullanmak istemeseler de birçok kişi nakitlerini kriptoya dönüştürmeyi hedefliyor. Bu kişiler, deflasyonist doğasının söz konusu varlığı daha iyi bir değer deposu ve daha iyi bir koruma haline getirdiğini düşünüyorlar.
Enflasyon
Bitcoin ve diğer kripto varlıklarındaki yükselişin bir başka sebebi de budur. Bir örnek verecek olursak ABD'de enflasyon, 2022 yılının Haziran ayında yıllık yüzde 9,1'e yükseldi. Böylece 41 yılın rekoruna imza atıldı. Birçok kişi, bununla mücadele etmek için dolardan çekilerek Bitcoin ve diğer dijital para birimlerine sığınmayı tercih etti.
Ödeme Kaynağı
Kripto para birimlerinin artık bir ödeme kaynağı olarak kabul edildiklerinin farkındayız. Örneğin; PayPal, müşterilerinin ve göndericilerinin Bitcoin ve diğer dijital para birimlerini satın almalarına, satmalarına, tutmalarına ve kabul etmelerine izin vermeye başladı. Bu da Bitcoin'in değerini anında yükseltti.
PayPal'ın Bitcoin satın alabilecek, saklayabilecek ve kullanabilecek milyonlarca müşterisi bulunuyor. Bunun yanı sıra müşterilerinin Bitcoin gibi kripto varlıkları alıp satmalarına ve ellerinde tutmalarına imkân tanıyan çok sayıda farklı uygulama var.
Traderlar ve Tüketiciler için Faydalar
Kripto para birimleri, eşler arası ödemeler ve güvenli işlemler sayesinde perakende alanında favori haline geldi. En iyi satıcılar, volatiliteye rağmen işlem güvenliğinden dolayı tüketicilerin Bitcoin ve altcoin kullanarak ödeme yapmalarına olanak sağlıyor. Tüketicilerin ilerleyen süreçte kripto ile ilgili hizmetlere erişim sağlamalarıyla birlikte benimsemenin ilerleme kaydetmesi bekleniyor.
Kripto Ne Zaman Alınmalı?
- Kripto satın almak için günün en iyi zamanı:
Kripto ticareti yapmanın avantajlarından biri, onu dilediğiniz zaman satın alabilmenizdir. Günün her saatinde alım satım yapabileceğiniz için dijital varlık satın almak için hangi saatlerin daha iyi olduğunu bilmeniz gerekiyor.
Aylarca süren verileri analiz ederek günlük trendleri fark etmeye başlayacaksınız. Bitcoin, Ethereum ve Solana gibi daha yüksek piyasa değeri olan kripto para birimlerine dikkat etmek, varlık fiyatlarının birlikte yükselme ve düşme eğiliminde olmalarından dolayı yatırımcıların alım satım yapmak için günün daha iyi zamanlarını belirlemelerine katkıda bulunabilir.
Uzmanlar, kripto satın almak için günün en iyi zamanının sabahın erken saatleri olduğunu çünkü ilerleyen saatlerde değerlerin yükselme eğiliminde olduğunu dile getiriyorlar. Trendler her bir coin için değişiklik göstereceğinden farklı dijital varlıklar arasındaki hafif günlük dalgalanmaları göz önünde bulundurduğunuzdan emin olun.
- Kripto satın almak için haftanın en iyi zamanı:
Artık dijital varlık trendlerini takip etmek için alarmınızı erken kurmaya alıştığınıza göre haftadan haftaya daha uzun modellerin farkında olmaya başlayabilirsiniz.
Piyasa daha az meşgul olduğu zaman fiyatlar daha düşük oluyor. Günün herhangi bir saatinde kripto ticareti yapabilmenize rağmen piyasa tipik çalışma saatlerinde daha aktif oluyor. Sabahın erken saatlerinde, geceleri ve hafta sonları ise daha az aktif oluyor.
Genel olarak kripto fiyatları pazartesi günü düşük başlayıp hafta boyunca yükseliyor. Hafta sonu geldiğinde ise fiyatlar, bir sonraki pazartesi günü piyasa faaliyeti başlayana kadar düşme eğiliminde oluyor.
Alım satım faaliyetinin düşük olduğu bir hafta sonunun ardından fiyatlar büyük bir ihtimalle en düşük noktasında olacağından pazartesi, kripto satın almak için haftanın en iyi zamanı olabilir.
- Kripto satın almak için ayın en iyi zamanı:
Fiyatlandırma eğilimleri, haftalar aylara döndükçe devam ediyor ve zamanla çeşitli dijital varlıkların değerini yükselten ve düşüren yeni alım satım modelleri ortaya çıkıyor.
Kripto para piyasası trendleri sürekli değişim halinde olduğundan kripto satın almak için ayın en iyi zamanına karar vermek, en sevdiğiniz coin ya da coinler için fiyat trendlerini öğrenecek olmanızdan dolayı sabır gerektiriyor.
Kripto satın almak için en iyi zaman ay sonu olabilir. Kripto fiyatları, düşmeden önce ayın ilk haftalarında yükselme eğilimindedir ve ay sonuna kadar düşüş trendini sürdürür.
Kripto para birimlerinin volatiliteleriyle bilindiğini hatırlatmakta fayda var. Bu da bir ay doğru olan trendlerin ve kalıpların bir sonraki ay kayda değer bir şekilde değişebileceği manasına geliyor. Dijital para birimi değerlerinin ve piyasa dalgalanmalarının nasıl takip edileceğini öğrenmek hem zaman hem de özen gerektiriyor. Bunun dışında ciddi bir finansal risk yönetimi yapmak önem arz ediyor.
Bir Kripto Paranın Yükseleceğini Nasıl Anlarız?
Bitcoin gibi bir kripto varlığın yükseleceğini ya da düşeceğini tahmin etmek için birçok yöntem bulunuyor. Fakat yatırımcılar tarafından kullanılan başlıca stratejilerden ikisi teknik analiz ve temel analiz olarak adlandırılıyor.
Teknik analiz, bir varlığın geçmişteki performansına odaklanıyor. Zaman içerisindeki fiyat ve işlem hacmi ile ilgili verileri inceleyerek piyasanın varlığı nasıl gördüğüne ilişkin bir fikir sahibi olabilirsiniz. Yükseliyor mu yoksa düşüyor mu? İnsanlar para mı koyuyor yoksa para mı çekiyor? Geniş çapta ve büyük miktarlarda alınıp satılıyor mu? Bunlar teknik analizin sorduğu türden sorular olarak ön plana çıkıyor.
Temel analiz, bir varlığın "temellerine" bakmayı içeriyor. Bu da çok daha büyük bir resim yaklaşımıdır. Söz konusu analiz; bir dijital para biriminin finans raporları, kullanıcı topluluğu ve potansiyel gerçek dünya uygulamaları gibi bilgileri içeriyor.
Bunun dışında influencerlar ve sosyal medya, yatırımcıların FOMO'yu alıma yönlendirmelerine yol açabiliyor. Geleneksel finans kurumlarının bir kripto para birimine yönelik yatırımları duyurması, piyasa olaylarının ve koşullarının yatırımcı güvenini artırması, uygulanabilir bir yatırım fırsatı ya da dijital ödeme olarak kripto para biriminin daha geniş kitleler tarafından benimsenmesi, varlığın büyük kripto platformlarında listelenmesi, kripto para biriminin daha erişilebilir hale gelmesi ve ticaretinin daha kolay yapılabilir olması, şirket haberleri, ortaklıklar ya da duyurular da fiyat artışının bir sinyali olabiliyor.
