KYC Nedir?

KYC Nedir?

KYC (Know Your Customer), danışmanların herhangi bir müşterinin kimliğini doğrulayabilmelerine ve müşterilerinin yatırım bilgilerini ve finansal profilini öğrenmelerine imkân tanıyan bir yatırım endüstrisi standardı olarak karşımıza çıkıyor. KYC nedir? sorusunun yanıtı kısaca bu şekildedir. Türkçesi “Müşterini Tanı” olan standart; Müşteri Kimlik Programı (CIP), Müşteri Durum Tespiti (CDD) ve Gelişmiş Durum Tespiti (EDD) olmak üzere üç bileşenden meydana geliyor.

Söz konusu standart, menkul kıymetler sektöründe hesapların açılması ve sürekli bakımı esnasında müşterilerle ilgilenen şahıslar için etik bir gereklilik olarak değerlendiriliyor. Herhangi bir finansal tavsiyede bulunulmadan önce her müşterinin temel kişisel profilini oluşturmak amacıyla müşteri-aracı ilişkisinin başında uygulanıyor. Müşteri, aynı zamanda menkul kıymetler sektörünün bütün yasalarına, düzenlemelerine ve kurallarına riayet etme ihtiyacı hususunda da bilgilendiriliyor.

Genellikle resmi bir finans kurumu tarafından herhangi bir müşterinin kimliğinin doğrulanması anlamına gelen KYC; geçerli bir kimlik kartı, pasaport, ev adresinizin bulunduğu hizmet faturaları gibi kimliğinizi doğrulamak için kullanılabilecek bilgileri gerektiriyor. Kimlik belgesi gereksinimlerinin kurumdan kuruma ve hatta bölgeden bölgeye değişiklik gösterebildiği biliniyor.

Müşterilerin genel olarak hesap açılışı esnasında ve kişisel bilgilerinde değişiklik olduğu dönemlerde kimlik doğrulama belgelerini göndermeleri önem arz ediyor. Mesela hesabınızı oluşturduktan belirli bir süre sonra adınızı resmî olarak değiştirmeniz halinde kişisel bilgilerinizi güncellemeniz gerekiyor. 

Doğrulama işlemlerini tamamlayamamanız durumunda kripto para borsasında bulunan bütün özelliklere erişim sağlayamayabilirsiniz. Mesela Binance, müşterilerin KYC bilgilerini göndermeden hesap oluşturmalarına, temel işlevleri kullanmalarına ve sınırlı işlemleri gerçekleştirmelerine izin veriyor ancak tam bir erişim sağlamak ve daha yüksek para yatırma ve çekme limitlerine sahip olmak için müşterilerin doğrulama sürecini tamamlamaları gerekiyor.

KYC Süreci Nasıl İşler? 

KYC (Know Your Customer) süreci, bir işletmenin doğasına bağlı olarak değişiklik gösterse bile genel olarak benzer hedefleri yerine getiriyor. Söz konusu süreç; veri toplama ve doğrulama gibi temel özellikleri içeriyor. Aynı zamanda müşteri durum tespiti ve gelişmiş durum tespitini de içeriyor. 

Süreç genel olarak üç bölüm halinde inceleniyor. 

1. Müşteri Kimlik Programı (CIP): Birinci ve en basit süreçtir. Yalnızca müşteri verilerinin toplanmasını ve doğrulanmasını içeriyor. Bankalar için bu aşama genel olarak kayıt esnasında geliyor. Kripto para borsaları ve daha az katı olan diğer finansal kurumlar için ise kayıttan sonra geliyor. Yani söz konusu finansal kurumlar için bu aşamanın kayıttan sonra geçerli olduğu söylenebilir. 
2. Müşteri Durum Tespiti (CDD): Bir şirket, kimliği doğruladıktan sonra müşteri üzerinde bir arka plan kontrolü yaparak daha derine inmeye yönelik bir karar alabilir. Arka plan kontrolünün amacı risk değerlendirmesi gerçekleştirmektir. Geçmişte suç işleyen (dolandırıcılık gibi) ya da soruşturma altında olan müşteri, geçmiş kontrolü esnasında işaretlenecektir.
3. Gelişmiş Durum Tespiti (EDD): KYC bilgilerinin güncel olmasını ve sistemin şüpheli görünebilecek işlemleri sürekli olarak incelemesini sağlayan bir süreçtir. Herhangi bir kripto para borsasında ABD terörist izleme listesindeki bir ülkeye yapılan birden fazla büyük işlem saptanmış olabilir. Söz konusu borsa, soruşturma doğrultusunda müşterinin hesabını askıya alabilir ve durumu düzenleyici ve kanun uygulayıcı kurumlara bildirebilir.

KYC Neden Önemlidir?

KYC düzenlemeleriyle beraber operasyonel değişiklikler ve zorluklar gelebiliyor ancak kripto para borsaları, mevzuata uygunluğu sağlayarak önemli faydalar elde etmeye devam ediyor.

Geliştirilmiş müşteri şeffaflığı ve güvenliği: Müşteri kimliklerinin doğrulanması hem şeffaflığı iyileştirebilir hem de müşteri güveni yaratabilir. Müşteriler borsa tarafından hesaplarının korunması için ihtiyati ve proaktif tedbirler alındığından emin olduklarında söz konusu borsanın hizmetlerini kullanmaya devam etmelerine yönelik ihtimal daha yüksek oluyor. 

Kara para aklama ve diğer dolandırıcılıklar için daha düşük potansiyel: Forbes tarafından bildirildiği üzere, 2021 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde 80,000’den fazla kripto dolandırıcılığı vakası gerçekleşti. Bunun 2016 yılına göre yüzde 24,000 artış anlamına geldiği ifade edildi. Güçlü bir kimlik doğrulama, dolandırıcılık faaliyetlerinin önemli ölçüde azaltılmasını ve piyasa itibarının artırılmasını sağlayabilir.

Düşük yasal risk: Sürekli gelişen yasal beklentilerle birlikte sağlam KYC politikalarının uygulanması sayesinde şirketler; alanında lider olabilir ve kambiyo oranlarını iyileştirmeye, işlemleri kolaylaştırmaya ve gelişen uluslararası yönergelere uyum sağlamaya odaklanabilir. Şirketler, durum ile ilgili tespit yaparak yasal zorluklar ya da düzenleyici cezalar ile ilgili riski azaltabilir. 

Kripto para piyasasının gelişmiş istikrarı: Piyasa, potansiyel olarak şüpheli ya da suçlu olan anonim işlemlerden dolayı herkesin bildiği üzere istikrarsız olabiliyor. Artırılmış kimlik doğrulaması, piyasayı genel olarak istikrara kavuşturmaya ve piyasa değerini artırmaya katkıda bulunabilir.

Peki, bu uygulama merkeziyetsizliği ve anonimliği nasıl etkiliyor? Bitcoin gibi kripto para birimlerinin ve blockchain teknolojisinin en çekici özelliklerinden biri merkeziyetsizliktir. Yani tek bir otorite, sistem üzerinde nihai kontrol sahibi değildir. Tek bir veri tabanı yerine bu blockchainlerdeki işlemler, eşler arası düğümler vasıtasıyla dünya genelinde birçok bilgisayarda depolanıyor. Böylece KYC gereklilikleri, merkezi bir otoriteye güç sağlayarak kripto para borsalarını geleneksel finans kurumlarına benzer hale getiriyor.

Merkeziyetsiz blockchain vasıtasıyla anonimlik ortamı ile ilgilenenler için anonimliğin kaybedilmesi, özellikle KYC detaylarını merkezi borsalara gönderdiklerinde ödenecek büyük bir bedel olarak görülüyor.

Söz konusu borsalar, müşterilerin özel bilgilerini dikkatli bir şekilde işlemeyi vaat ediyor ancak anonimliği korumayı tercih eden çok sayıda müşteri bu fırsatı denemek istemiyor. Bu korkuların pek de yersiz olduğu söylenemez çünkü çok sayıda borsa hala müşteri bilgilerini güvence altına almak için güçlü sistemlere sahip değil gibi görünüyor.

Borsaların giderek daha fazla saldırılara maruz kalması nedeniyle verilerinin risk altına girebileceğini düşünen ve gizlilik endişelerine sahip olan kişiler, anonim olarak Bitcoin satın almanın yollarını arıyor. Digitex gibi bazı merkezi borsalar, KYC olmadan Bitcoin alımına imkân tanıyor. Bunlar, ABD’de veya kısıtlanmış ülkelerde bulunanlara hizmet sunmuyor.

Bir kullanıcı, kişisel bilgilerini paylaşmadan Bitcoin satın almak için Bitcoin ATM’lerinden faydalanabilir. Kameralı halka açık yerlerde bulunan Bitcoin ATM’lerinden kaçınılması gerekiyor. Öte yandan, WazirX, Remitano, LocalBitcoins ve Paxful gibi P2P platformlarını kullanarak Bitcoin’lerini doğrudan satmak isteyen diğer kullanıcılarla etkileşim kurmak da mümkündür. 

Bilgisayar korsanlarının, kripto para borsalarının yazılımlarında bulunan boşluklardan faydalanarak kullanıcıların kişisel bilgilerine erişim sağladıklarına ilişkin raporlar bulunuyor.

KYC Neden Zorunludur?

KYC, düzenleyici kurallara ve yasalara uymalarını sağladığı için büyük kripto para borsaları için zorunludur. Bunun amacı, yasa dışı faaliyetlerin engellenmesi ve şüpheli davranışların mümkün olduğunca erken tespit edilmesidir. Güvenli ve uyumlu işlemler sağlamayı hedefleyen borsalar, işlem modellerini takip etmek için söz konusu verileri kullanıyor. 

Kullanıcı, doğrulama olmadan durum tespiti yapmayı başaramazken suçtan paçayı kurtardığında kripto para borsası sorumlu tutulabilir. Büyük borsalar, artık AML (Kara Para Aklamanın Önlenmesi) uyumlu kalmayı tercih ediyor. 

KYC ve AML Arasındaki Fark Nedir?

Müşteri gerekliliklerinin bilinmesi, yaygın olarak AML (Kara Para Aklamanın Önlenmesi) olarak adlandırılan daha geniş kapsamlı bir terimin sadece bir parçasıdır. AML, kara para aklamayı önleme amacıyla tasarlanmış birbirinden farklı düzenleyici süreçleri içeriyor. Diğer süreçler ise yazılım filtrelemeyi, kayıt yönetimini ve kriminalizasyonu (suçlaştırma) içeriyor. KYC, sadece kimlik doğrulama ve gelişmiş durum tespiti içeren bir AML sürecidir. 

KYC, AML ve düzenleyiciler tarafından uygulanan diğer tüm süreçler, teröristlerin ve organize suçluların yasa dışı faaliyetlerini ve suçlarını gizlemelerini zor bir hale getiriyor. Yasa dışı yollarla elde edilen fonları meşru gösteremiyorlar. Aslında bu bir avantaj olsa bile kripto para topluluğunun bazı üyeleri, borsaların yasa dışı faaliyetlere karşı KYC uyumluluğunu zorunlu hale getirip getirmemeleri gerektiği konusunda ikiye bölünmüş durumda. KYC ve AML düzenlemelerinin merkeziyetsizlik kavramına aykırı olduğunu düşünenler bulunuyor. 

Anti Money Laundering (AML) Nedir?

Rehber 1 yıl önce Burak Atik

Anti money laundering nedir? Nerelerde kullanılır? AML regulations nedir? Bu 4 merak edilen konuya bakmadan önce ilk olarak kara para aklamanın tam olarak ne olduğuna bakmamız gerekiyor. Kara para aklama büy...

Güvenlik

KYC Binance

Popüler kripto para borsası Binance; Trulioo, Jumio ve Onfido gibi sektör lideri KYC şirketleri tarafından desteklenen güçlü bir sisteme sahiptir. Binance, süreci “Verified”, “Verified Plus” ve istek üzerine sağlanan özel bir limit olacak şekilde üç katmana ayırıyor. Gereklilikler, yerel düzenlemelere bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Birçok ülkede kullanıcılar aşağıdaki süreçten geçiyor.

Katman 1 + 2 (Verified, Verified Plus)

Adım 1: Müşterinin kişisel bilgileri toplanıyor ve söz konusu bilgiler onaylanıyor. Bunun için sürücü belgesi, pasaport ya da devlet tarafından verilmiş başka bir geçerli kimlik belgesi gerekiyor.

Adım 2: Taklit etme girişimleriyle mücadele etmek için kullanıcıların yüzleri, devlet tarafından verilmiş belgelerle karşılaştırılıyor. 

Adım 3: Toplanan bütün bilgiler alınıyor ve kullanıcı kimlikleri World-Check olarak adlandırılan veri tabanına göre doğrulanıyor. 

Adım 4: AB ülkelerinde bulunan kullanıcıların, Binance ekosistemine erişim sağlamadan önce geçerli adres kanıtı belgelerini sunmaları gerekiyor. AB üyesi olmayan ülkelerde yer alan kullanıcıların da günlük itibari para çekme limitlerini 50,000 ABD Dolarından 2 milyon ABD Dolarına çıkarmak için geçerli adres kanıtı belgelerini sağlamaları önem arz ediyor. 

Binance müşterilerinin kripto alım satımı yapmak, para yatırmak ve çekmek ya da geniş bir ekosisteme erişim sağlamak için söz konusu kontrol sürecini tamamlamaları gerekiyor. Doğrulamayı tamamlamayan kullanıcı, Binance sitesi için sadece temel erişime sahip oluyor. Doğrulanmamış kullanıcı, teklifleri keşfedebilir ve Binance Hediye Kartlarını, Taraftar Tokenlarını ve NFT’leri talep edebilir ancak hiçbir Binance ticaret ürünü ile etkileşimde bulunamaz. 

Katman 3 

Herhangi bir Binance kullanıcısı, Verified ve Verified Plus katmanlarına kıyasla önemli ölçüde daha yüksek bir para yatırma ve para çekme limiti tercih edebilir. Bu durumda söz konusu kişinin gelir kaynağını, Binance borsasına gelen fonların kaynağını, kendisinin ya da aile üyelerinin siyasi nüfuz sahibi olup olmadığını beyan etmesi gerekiyor. Bahsedilen süreç, önemli ölçüde artırılmış limitlere yönelik talebin bir yandan meşru diğer yandan da müşterinin kanıtlanmış net servetine uygun olmasını sağlıyor.