Network Effect Nedir?
RehberNetwork effect yani ağ etkisi nedir, ne işe yarar? Network effect çeşitleri ve örnekleri nelerdir? Konu ile ilgili tüm detaylar burada...
Network Effect Nedir?
Ağ etkisi olarak da bilinen Network effect nedir? Bu soruya yanıt olarak, “Kullanıcı sayısının artması ile birlikte herhangi bir ürünün değerinin de artış göstermesidir.” diyebiliriz. Network effect, kripto para birimleri için kritik bir önem taşıyor. Herhangi bir ağda kullanıcıların artış gösterdiğini düşünelim. Bu durumda ağın hizmet açısından değeri, kullanıcıların sayısı ile doğru orantılı bir şekilde artar.
Herhangi bir kripto para biriminin piyasa lideri olması için ne gerekiyor? Piyasa tarafından uzun süreli bir şekilde en makul çözümlere yönelik bir eğilim ortaya çıkabiliyor. Fakat bunun pek de basit olmadığını ve birçok kriterin değerlendirilmesinin şart olduğunu ifade edebiliriz. Karşımıza oldukça yenilikçi bir teknoloji çıkabilir ancak piyasanın gereksinimlerine yanıt vermemesi halinde bu teknolojiye ilgi gösterilmez.
Bazı durumlarda teknoloji açısından geri kalmış projelerin, piyasada büyük bir pay edinebildiğini görüyoruz. Peki, bu nasıl oluyor? Bu sorunun yanıtı şöyle: Doğru zamanlama! Bu noktada network effect önemli bir etkiye sahip oluyor.
Ağ etkisi, özetle kullanıcı sayısındaki artışla birlikte ürünün değerinde yaşanan artışı ifade ediyor. Ağa her bir kişi katıldığında bu ürünün değeri de artış gösteriyor. Bu sayede çok daha fazla sayıda kullanıcının, ağa katılım hususunda teşvik edildiğini görüyoruz. Network effect nedir? konusunu öğrendikten sonra türleri, kripto para birimleri ile ilişkisi ve örneklerine bakalım:
Network Effect Türleri
Network effect türlerine gelecek olursak, ağ etkisi “doğrudan ağ etkisi” ve “dolaylı ağ etkisi” olarak ikiye ayrılıyor. Doğrudan ağ etkisinin işleyişi çok basit: ağdaki yeni kullanıcı sayısındaki artışla beraber ürünün değeri artıyor. Dolaylı ağ etkisinde ne oluyor? Bu noktada işler biraz daha komplike hale gelebiliyor. Dolaylı ağ etkisi, ilk başta herhangi bir ağ etkisinin olmaması sebebiyle karşımıza çıkan bütünleyici fırsatları gösteriyor.
Kripto para birimlerinin önemli bir kısmının açık kaynaklı olduğunu duymuşsunuzdur. Tasarlanan bir projenin oldukça güçlü bir ağ etkisine sahip olduğunu düşünelim. Güçlü ağ etkisine sahip olan bu projenin değeri de aynı şekilde yüksek oluyor. Bu durumda geliştiriciler tarafından kodun denetlenmesi ile ilgili bir eğilim ortaya çıkabiliyor. Projenin çok yüksek bir değer içermesiyle birlikte söz konusu katma değer karşımıza çıkıyor. Etkinin büyümesiyle birlikte önemli seviyede ağ etkisine sahip dominant liderleri görüyoruz.
Network Effect ve Kripto Para Birimleri
Kripto para birimlerinde ve blockchainde ağ etkisi önemli bir yere sahip. Sık sık gündemde olan ve piyasaya yön veren Bitcoin’i (BTC) düşünün. Birçok yararlı özelliğe sahip olan Bitcoin (BTC), güçlü bir ağ etkisine sahip. Madencilerin ağ etkisine destek verdiğini ve operasyonlarını sürdürmeyi hedefleyen madencilerin yüksek bir likidite elde ettikleri biliniyor.
Bitcoin (BTC) ile benzer kullanım alanlarına sahip olmak isteyen başka bir ağın oluşturulduğunu hayal edin. Madenciler bu durumda daha fazla ödüllendirilecek olsalar bile likidite aynı olmayacaktır. Böyle bir durumda madencilerin yeni ağa geçerek risk oranlarını artırmaları ve zamanla likiditenin artış gösterebileceğini ümit etmeleri gerekebilir. Farklı bir ihtimali düşünecek olursak, madenciler, işlerini sürdürebileceklerinden biraz da olsa emin olup madenciliği devam ettirebilirler. Sonuç olarak ağ etkisinin işleyişi tamamen bu şekilde gerçekleşiyor.
Merkeziyetsiz finans (DeFi) sektöründe de ağ etkisi ön plana çıkıyor. Yeni DeFi projeleri, büyük bir avantaja sahip olan mevcut projelerin önüne geçemeyebiliyor. Fakat merkeziyetsiz finans (DeFi) sektörü henüz daha çok yenidir ve şimdilik herhangi bir ürünün büyük bir ağ etkisine ulaştığını söyleyemeyiz.
Kripto para birimleriyle birlikte ekonominin birbirinden değişik alanlarında ağ etkisini görebiliriz. Temelde şunu bilmeniz yeterli: Kullanıcılar ne kadar fazla olursa ağ etkisi de o kadar fazla olur. Blockchain geliştiricileri, ağ etkisi oluşturan mekanizmaları bularak rakiplerinin önüne geçebilir. Yeni coin projelerinde ağ etkisinin de göz önünde bulundurulması, bu projelerin ciddi bir atak yapmasına imkân tanıyabilir.
Network Effect Örnekleri
Konuyu daha iyi anlayabilmeniz için ağ etkisi örneklerine değinmekte de fayda var. Buna en iyi örnek sosyal medyadır. Sosyal medya platformları tarafından kullanılan hizmetlere yönelik bir eğilim ortaya çıkabiliyor. Sonuç olarak giderek daha fazla yeni kullanıcı bir ağa katıldığında, söz konusu platformlar büyümektedir. En nihayetinde sektörün çok sayıda hizmetin tekeline girdiği fark ediliyor.
Diyelim ki yeni bir şirket kuruldu. Bu şirket tarafından da yeni bir sosyal medya platformu oluşturuldu. Şirketin belirli bir kitleye sahip olması hiç de kolay değildir. Bu da ağ etkisi sahibi olan piyasa liderlerinin rekabet ortamında üstünlüğe sahip olmasından kaynaklanıyor.
Bir diğer örnekte telefondur. Bir telefona sahipseniz, ancak başka kimse sahip değilse, bunun hiçbir değeri yoktur. Telefon ağına ne kadar çok kişi katılırsa, telefon sizin için o kadar değerli hale gelir. Bir telefon alırsanız, bir fayda elde edersiniz, ancak arkadaşlarınız artık size arayabildikleri için değerinde bir artış görürler. Bu tür malları elde etmenin harici bir faydası vardır.
Uluslararası ulaşım ağı şirketi olan Uber, yıllar içerisinde belirli bir ağ etkisine sahip oldu. Bu durumda daha az kitleye sahip olan yeni ulaşım ağı şirketleri, Uber tarafından sahip olunan ağ etkisi ile mücadele ederken kesinlikle zorluk çekecektir. Bunun dışında dünyanın en büyük e-ticaret sitesi olarak bilinen Amazon, günlük hayatımızda sık sık kullandığımız popüler arama motoru Google ve işletim sistemi Microsoft'un sahip olduğu ağ etkisine zamanla ulaşmayı başardı. Tamamen yeni olmayan girişimlerin bu örneklerin ağ etkisine ulaşabilmesi şu anda hiçte kolay değildir.
Yalnızca gelişmiş iş modellerinden faydalanan ve kâr amacı güden şirket ve platformların ağ etkisine ulaşabileceğini düşünmeyin. Wikipedia’nın açık kaynaklı projelerden biri olduğunu biliyorsunuz. Yine de Wikipedia’nın güçlü bir ağ etkisine ulaşmayı başarmıştır
