XRP Nedir? Ripple Labs'in Dijital Para Birimi
RehberKripto para sektörünü yakından takip edenler, en büyük altcoinlerin başında gelen Ripple hakkında birçok konuyu merak ediyorlar. Bu yazımızda sizlere, Ripple
Ripple nedir? XRP nedir? Ripple’ın bir kripto para birimi olduğu hakkında genel bir yanlış anlaşılma vardır. Ripple bir kripto para değildir, ancak XRP adlı yerel bir kripto para birimine sahiptir. Ripple’ı beğenen kişiler XRP alarak şirkete yatırım yapabilir.
İlk çıktığı zamanlarda OpenCoin olarak bilinen Ripple özel bir şirkettir ve XRP Ledger adlı dağıtık hesap defteri veri tabanı üzerinde ödeme ve RippleNet aracılığıyla borsa hizmetleri sunmaktadır. Ripple’ın amacı banka kurumları, ödeme hizmetleri sağlayıcılarını ve dijital varlık borsalarını bağlayarak hızlı ve ücretler açısından verimli küresel ödemeler sistemi oluşturmaktır. Ripple’ın büyük potansiyeli olsa da bazı büyük sorunları vardır. Bunların en büyüğü ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından 2020’nin sonlarına doğru açılan davadır.
Ripple Nedir?
Ripple nedir? Bitcoin ve Ethereum gibi diğer kripto para birimlerinin aksine Ripple blok zinciri teknolojisini kullanmamaktadır. Bunun yerine hash ağıcı denilen bir sistemi kullanır. Token XRP coin 100 milyar arz ile sınır olduğundan dolayı madencilik yoktur. Bitcoin, Ethereum ve diğer birçok kripto paranın temeli blok zinciri teknolojisine dayanır. Blockchain zincirlere eklenen her bir yeni blok bir öncekine bağlanarak ağa eklenmiş olur. Ripple ise bir blok zinciri gibi çalışır, işlemleri yerine getirmek için birden fazla node (düğüm) çalışır. XRP coin protokol ağında bir ödeme süreci şu şekildedir: Bir kişinin ticari işlemi gönderir, bilgilere bir değer verilir, bilgiler paylaşılan kamuya açık veri tabanına gönderilir, sunucular ya da düğümler bu bilgileri paylaşır, ticari işlem onaylanır ve son olarak işlenir.
Bu sistemin piyasa değeri ile lider Bitcoin dijital varlığına benzeliğe sahip olmamasının nedeni Bitcoin ağında madencilik için kullanılan ve madencilerin karmaşık problemleri bilgisayar gücü ile çözdüğü ve karşılığında Bitcoin ödülleri kazandığı İş Kanıtları (PoW) ortak fikir mekanizmasını kullanmamasıdır. Tam tersine Ripple modelinde, ortak fikir temellidir. Ağ ortak bir fikre vardığında ticari işlemin önü açılır. Bundan dolayı XRP’nin blok zincir ağı saniyede 1.500 işlemi gerçekleştirebilir, Bitcoin ise saniyede 3 ila 6 ve Ethereum aynı zaman diliminde 15 işlem gerçekleştirebilir.
Blok zincir sistemlerine benzemese de Ripple ağının işlemleri gerçekleştirme süreci daha hızlı ve daha verimlidir. Bu bankaların ve ödeme hizmeti sağlayan şirketlerin Ripple’ı kullanmaya teşvik etmektedir. Ayrıca Ripple, toplam piyasa değeri ile ikinci sırada bulunan Ethereum gibi merkeziyetsiz değildir. Örneğin Ripple geliştiricileri sistemi kötü amaçlı taraflardan koruyan mekanizmalar üzerinde bir çeşit kontrole sahiptir. Bu ayrıca Ripple’ın teknik olarak hangi sunucuların ağda işlem yapabileceğine karar verdiği anlamına da gelir. Bundan dolayı bazı kişiler XRP’nin gerçek bir kripto para olmadığını söylemektedir.
XRP Nedir? Nasıl Kullanılır?
XRP nedir? Ripple’ın dijital varlığı XRP diğer para birimleri ile bir köprü görevi görmektedir. Herhangi bir itibari para ya da dijital varlığa öncülük tanımaz, bundan dolayı herhangi bir para biriminin bir diğeri ile değiştirilmesini kolaylaştırır. Eko sistemde bulunan her bir para birimi transfer geçitlerine (gateway) sahiptir. Örneğin, CADBluzelle, BTCbitstamp ve USDsnapswap. Örneğin Ayşe, Ahmetten aldığı hizmetlerden dolayı ödeme olarak Bitcoin almak istiyorsa Ahmet’in Bitcoin’i olması gerekmez. Ahmet kendi transfer geçidine ABD doları (USD) gönderir, Ayşe ise kendi geçidinden bu ödemeyi Bitcoin olarak alır. Bir ticari işlemi tamamlamak için tek bir geçide ihtiyaç yoktur, birden fazla transfer geçidi kullanılabilinir ve bu tüm kullanıcılar arasında bir tür güven zinciri oluşturur.
Bir transfer geçidinde sermaye tutmak kullanıcıların üçüncü taraf risklerine maruz bırakır, bu risk geleneksel finans alanındakine benzer. Transfer geçidi bu yükümlülüğü onurlandırmıyorsa kullanıcı geçit içinde bulunan parasının değerini kaybedebilir. Transfer geçitlerine güvenmeyen kullanıcılar güvenilmeyen bir geçit ile işlem yapabilen güvenilir bir transfer geçidi kullanarak ticari işlemlerini gerçekleştirebilir. Bu yöntem ile borç senedi (IOU) işlemi güvenilir ve sertifikalanmış bir geçit ile işlenmiş olur. Bitcoin ve çoğu altcoin’e üçüncü taraf riskleri etki etmez, bunun nedeni bir kullanıcının Bitcoin varlığının başka bir kullanıcının borç senedi ya da yükümlülüğü olmamasıdır.
Ripple’ın yatırımcıları ve potansiyel kullanıcıları tüm bu hizmetlerin Aralık 2020’de başlayan ve hala devam eden bir ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonunun (SEC) Ripple’a ve şirketin üst düzey yöneticilerine açtığı bir davanın hedefi olduğunun farkında olmalıdır. Şirketi dava eden SEC şirket ve şirketin iki üst düzey yöneticisinin XRP coin formunda 1.3 milyon milyar dolarlık menkul kıymet bastığını ve daha sonra bunların satışının yapıldığını iddia etmektedir. SEC, XRP’nin bir menkul kıymet olduğunu ve böylece SEC’in bu varlığı düzenlemesi gerektiğini iddia etmektedir. Ripple şirketi ise buna karşı gelmektedir, XRP’nin bir değişim aracı ve hem ulusal hem de uluslararası ticari işlemlerin yönetilmesinden kullanılan bir sanal para olduğunu iddia etmektedir. SEC ve Ripple arasındaki bu davanın 2023 yılında sonuçlanması beklenmektedir.
XRP coin ayrıca toplam piyasa değerlenmesi açısından sürekli olarak en büyük ilk 10 kripto paranın arasında yer almaktadır. Şu anda 25 milyon dolarlık piyasa değeri ile şu anda en büyük ilk on kripto para arasındadır. Ancak bu değer her dakika değiştiğinden sıralaması da değişmektedir.
Ripple Nasıl Çalışır?
RippleNet’in amacı banka kurumları için uygun, hızlı ve ucuz sınırlar arası ticari işlemleri gerçekleştirmektir. Bu RippleNet’in günümüzde çoğu banka kurumunun kullanmakta olduğu küresel ödeme sistemi olan SWIFT’e alternatif olduğu anlamına gelir. Uluslarası ödemeler açısından Ripple’ın sunduğu birden fazla hizmet seçeneğine sahiptir:
- Ortalama bir işlemin süreci 5 saniyede tamamlanmaktadır.
- Ticari işlemlerin ücreti 0.00001 XRP’dir. Bu ücret tokenin en yüksek fiyata ulaştığı zamanlardaki değerinin bile %1’inin altındadır.
- XRP coin, köprü para birimi olarak kullanılabilinir. Bu finansal kurumlara para birimlerini değiştirmeleri için ucuz bir yöntem sunmaktadır. Bir ticari işlemin doğrulanması için ağdaki doğrulayıcıların büyük bir çoğunluğunun bu işlemi kabul etmesi gerekmektedir.
Token ticari işlemleri doğrulamak için ortak fikir protokolü kullanır. Doğrulayıcılar teklif edilen ticari işlemleri XRP Ledger’ın en son sürümü ile karşılaştırır ve meşru olanları kabul eder. Bir işlemin doğrulanması için doğrulayıcıların büyük bir kısmının kabul etmesi gerekir. Ripple’ı oluşturan iki etmen vardır:
- Ripple: Genel olarak gerçek zamanlı brüt hesap kapatma sistemi (RTGS), para birimi değişimi ve para havalesi hizmetleri sunar. Blok zinciri ödeme protokolü tarafından desteklenen platform, RippleNet kullanarak finansal varlıklar arasında anlık ticari işlemleri kolaylaştırır.
- RippleNet: RippleNet iletişim akışına yardımcı olan ve tarafların herhangi bir aracıya güven duymak zorunda kalmadan Ripple’ın dağıtık platformu ile sorunsuz bir şekilde ödeme gönderme ve almasına olanak sağlayan bağımsız ödeme yöneticileri ve küresel bankalar ağıdır.
İnternet üzerinden bilgi transferi yaparken ortak bir protokol olarak kullanılan standartlaştırılmış HTTPS gibi RippleNet çerçeve sağlar ve tüm ağ katılımcılarının izlemesi gereken ve böylece bir ticari işlemdeki darboğozları azaltan Ripple Transaction Protocol (RTXP) kurallarına sahiptir. Uygulamalar HTTPS ya a WebSocket API’leri aracılığıyla XRP Ledger’a balanabilir. Ayrıca Java, JavaScript, Python ve diğer yazılım dillerinde kitaplık desteği vardır. Ledger’a herkes bağlanabilir olsa da sadece güvenilen doğrulayıcılar, tanınan banka ve finansal kurumlar işlemleri doğrulayabilir. Şu anda ağ .0007 dolarlık ücret karşılığında saniyede 1.500 işlem yapmaktadır. Bu saniyede 10 ticari işlemi gerçekleştirebilen Ethereum ağından ve saniyede 4-5 işlem gerçekleştirebilen Bitcoin ağından çok daha hızlıdır.
Ripple ve XRP Kurucuları Kimdir?
Yazılım geliştiricisi Ryan Fugger 2004 yılında RipplePay’i kurduğunda Ripple’ın ilk versiyon fikrini bulmuştur. Bu web sitesi insanların topluluktaki kişilere kredi vermesine yarıyordu. Bu Ripple’ı o zamanlarda tam olarak bir kripto olmasa da Bitcoin’den önce var olan nadir kripto para projelerinden biri haline getiriyor. Anonim Bitcoin kurucusu Satoshi Nakamoto hatta bir e-postasında Ripple’dan bahsetmiştir.
2011 yılında yazılımcı Jed McCaleb XRP kripto para birimini ve blok zincirini tasarlamaya başladı. Kendine takım topladı, yatırımcı buldu ve 2012’de RipplePay ağını kullanmak için Ryan Fugger’a ulaştı. Fugger RipplePay’in kontrolünü vermeyi kabul etti. Jed McCaleb bundan önce ilk olarak Magic: The Gathering kart oyunu için bir borsa olarak görev yapmasını hedeflediği Mt. Gox borsasını kurmuştur. Ancak Mt. Gox borsası bir kart oyunu borsası olmaktan çıkmış ve ünlü bir Bitcoin borsası haline gelmiştir. 2012 yılında McCaleb ve Chris Larsen Ripple Labs şirketini kurdu ve XRP kripto para birimini piyasaya sürdü. Şirket ilk olarak NewCoin olarak adlandırılıyordu, bundan sonra adını OpenCoin olarak değiştirdi ve daha sonra Ripple Labs olarak tekrardan değiştirdi.
Ripple labs hizmetlerine 2018’e kadar 100’den fazla banka platformu kullanmak için kaydolmuştur, yine de bu banka platformlarının çoğu XRP coin kullanmak yerine platformun mesajlaşma altyapısını kullanmayı tercih etmiştir. 2019 yılında 45’den fazla ülkede 300’den fazla finansal kurumun RippleNet’in ödeme sistemlerini kullanmakta olduğunu açıkladı. Şu anda şirketin CEO'luğunu şirkete 2015 yılında COO olarak katılan ve 2016 yılında CEO'luğa terfi alan Brad Garlinghouse yapmaktadır. Şirketin yatırımcıları arasında Bank of America, SBI Group, Andreessen Horowitz, Digital Currency Group, Blockchain Capital, Seagate Technology ve Standard Chartered gibileri yer almaktadır.
Ripple ve SEC Davası
2018 yılında Ripple’a karşı kamu davası açıldı, bu dava kurucuların havadan milyonlarca dolar değerinde coin yarattığını ve bunları açık piyasada perakende yatırımcılara sattığını iddia etti. Dava takibini yapan ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) cevap olarak 2020 yılının sonlarında XRP’nin kayıtsız menkul değer varlığı olduğunu iddiasıyla Ripple ve şirketin iki yöneticisine dava açtı. Bu dava, şu anda kripto alanındaki en büyük ve en çok takip edilen davadır.
SEC’in düşüncesine göre Ripple merkezi teknoloji kullanmaktadır ve var olan XRP coin miktarının %50’sinden fazlası kontrol etmektedir. Bitcoin ve Ethereum’un emtia olmasına karşın SEC, XRP’yi menkul kıymet varlığı olarak görmektedir. Bu davanın açıklanmasından kısa bir süre sonra token neredeyse tüm büyük kripto para birimi borsalarından çıkarıldı. Davanın XRP’nin lehine gerçekleşebileceğinin fark edildiği dava duruşmalarından sonra tekrardan çoğu borsada listelendi.
