Slippage Nedir?
RehberSlippage ne demektir? Hangi durumlarda ortaya çıkar? Slippage kayıplarını en aza indirmenin yolları nelerdir? İşte ayrıntılar...
Kripto para alanında alış satış farkı ve slippage terimleri sık sık karşımıza çıkıyor. Peki, bu kavramlar ne anlama geliyor? Alış satış farkı şu şekilde tanımlanabilir: Emir defterinde yer alan en yüksek teklif fiyatı ile en düşük talep fiyatı arasında bulunan farktır. Bu, alıcıların ve satıcıların limit emirlerinin arasında bulunan farkın bir neticesidir.
Piyasa fiyatından hızlı bir şekilde alım gerçekleştirmek istemeniz halinde bir satıcının vermiş olduğu en düşük talep fiyatını onaylarsınız. Hızlı bir şekilde satış gerçekleştirmek istemeniz durumunda ise bir alıcının vermiş olduğu en yüksek teklif fiyatını onaylarsınız.
Slippage, bir işlemin beklenen ya da talep edilen fiyatı ile işlemin etkin olarak yürütüldüğü fiyat arasındaki farktır. Genel olarak yüksek volatiliteye ya da düşük likiditeye sahip olan piyasalarda buna tanıklık ediyoruz.
Slippage yüzdesi, herhangi bir varlığın emir verme ve uygulama arasındaki fiyat dalgalanmasını ölçüyor. Kripto para piyasaları, kısa vadeli olarak kritik dalgalanmalar ile birlikte son derece değişken olabilir ve bu yüzden slippage'a eğilimli olabilir.
Slippage Çeşitleri Nedir?
Kripto para alanında slippage, alım satım işlemlerinizi ve stratejilerinizi önemli ölçüde etkileyebilecek şekilde "olumlu" ve "olumsuz" olmak üzere iki kategoriye ayrılıyor.
Bir alış emri için gerçek değerin beklenenden düşük olması halinde slippage olumlu oluyor. Bu da traderlara daha iyi bir alış oranı sunuyor. Gerçek değerin beklenenden yüksek olması halinde ise slippage olumsuz oluyor. Bu da traderlara elverişsiz bir alış oranı veriyor.
Bir satış emri için gerçek değerin beklenenden yüksek olması halinde slippage olumlu oluyor. Bu şekilde traderların bir satıştan daha fazla kazanç elde etmesi sağlanıyor. Gerçek değerin beklenenden düşük olması halinde ise slippage olumsuz oluyor. Bu da traderların kayba uğramalarına yol açıyor.
Slippage Hangi Durumlarda Gerçekleşir?
Kripto para alanında hangi faktörler slippage üzerinde etkili oluyor? Kripto para alanında slippage genel olarak iki temel sebepten dolayı ortaya çıkıyor:
1. Bir borsada "düşük likidite" ya da "likidite eksikliği"
Düşük likiditeye sahip olan bir borsada Bitcoin 20,000 dolardan işlem görürken 100 BTC'lik büyük bir piyasa alış emri verdiğinizi düşünelim. Likidite eksikliği, bütün emrinizin dilediğiniz fiyattan doldurulamayacağı manasına geliyor. Yüzde 100 yerine getirilmesi için emirlerinizin bir bölümünün 20,000 doların üstündeki satış emirleri ile eşleşmesi gerekiyor.
Yukarıda yer verilen örneğe göre;
Emrinizin yüzde 150'si 20,000 dolar değerinde bir satış emri ile eşleştiriliyor.
Emrinizin yüzde 25'i 20,001 dolar değerinde bir satış emri ile eşleştiriliyor.
25 BTC ise 20,002 dolar değerinde bir satış emri ile eşleştiriliyor.
Bu durumda ortalama fiyatınız 20,000,75 dolar oluyor. Yani 20,000 dolardan yüksek olduğunu görüyoruz. Bu durumda 75 dolarlık bir olumsuz slippage ortaya çıkıyor.
2. Yüksek volatilite
Yüksek volatiliteden dolayı piyasa fiyatının emir verme sonrasında değişmesi durumunda slippage gerçekleşebilir. Tıpkı önceki örneğimizde olduğu gibi Bitcoin 20,000 dolardan işlem görürken 100 BTC'lik bir piyasa alış emri vermek istediğinizi hayal edelim.
Emir verme sırasında BTC alış/satış fiyatları emir defterine 19,990,50 dolar/20,000 dolar olarak yazılıyor. Değişken piyasa kapsamında herhangi bir emrin doldurulması için gerekli olan birkaç saniye içerisinde bile fiyat dalgalanmaları hızlı bir şekilde yaşanabiliyor. Emir, aynı zamanda yüksek frekanslı yatırımcıların önde giderken faydalanabilecekleri bilgileri sunarak piyasa üzerinde etkili olabiliyor.
Örneğimize göre; BTC piyasasında görülen yüksek volatilite, emrin tamamlanmasından önce yüksek frekanslı alım satımların yol açtığı hızlı bir slippage ortaya çıkarıyor. Bu da piyasa alış/satış fiyatlarının 20,000,5 dolar/20,001 dolar olarak değişmesine sebep oluyor.
Emir daha sonra 20,001 dolardan dolduruluyor. Sonuç olarak 100 BTC emrinde toplam 100 dolarlık bir olumsuz slippage için BTC başına 1 dolarlık bir ek maliyet söz konusu oluyor.
Slippage Tolerance Nedir?
Kripto gibi değişken bir alanda coin fiyatları hızlı bir şekilde değiştiği için slippage’ı önleyebileceğinize dair bir garanti vermek mümkün değil. Fakat slippage kayıplarınızı en aza indirmenin belirli yöntemleri bulunuyor. Slippage tolerance dâhil olmak üzere bu yöntemleri sırasıyla açıklayalım:
- Piyasa emri yerine limit emirlerini kullanın.
Piyasa emri; güncel, mevcut en iyi fiyattan bir alış emri ya da satış emri olarak nitelendiriliyor. Bir emrin yerine getirilmesini sağlamayı hedefliyor ancak belirli bir fiyattan doldurma garantisi vermiyor. Emrin verilmesinin ardından ortaya çıkan fiyat dalgalanması, emrin uygulama fiyatını etkileyebiliyor.
Öte yandan, bir limit emri ise sadece talep edilen bir fiyattan dolduruluyor. Bu, varlığınızı piyasa tarafından belirlenen bir fiyattan ziyade sadece talep ettiğiniz bir fiyattan alacağınız manasına geliyor. Bunun, emrinizin tümünün talep ettiğiniz fiyattan doldurulacağını garantilemediğini ve yalnızca bir bölümünün yerine getirilebileceğini aklınızdan çıkarmayın.
- Yüksek likidite ve düşük volatilite dönemlerinde borsalarda alım satım yapın.
Slippage, genel olarak volatilitenin yüksek ve likiditenin düşük olması halinde gerçekleştiği için düşük likiditeye sahip borsalarda alım satım yapmak potansiyel bir slippage'a maruz kalmanızı artırabiliyor. Daha derin likiditeye sahip yüksek hacimli borsaların kullanılması, söz konusu riskin düşürülmesine katkıda bulunabiliyor.
Aynı şekilde düşük volatilite dönemlerinde ticaret yapmak da ilk belirlenen fiyattan kısmen doldurulmuş/doldurulmamış emirlerin ihtimalini azaltacaktır.
- Slippage toleransınızı ayarlayın.
Slippage tolerance, emriniz doldurulmadan ya da iptal edilmeden önce kabul etmeye hazır olduğunuz maksimum fiyat farkı yüzdesi oluyor. Borsalar, emir veren traderların önemli fiyat değişikliklerine karşı kendilerini korumanın bir yöntemi olarak genellikle bu özelliği entegre ediyor.
Slippage tolerance özellikleri, genel olarak slippage'ın daha sık gerçekleştiği merkeziyetsiz borsalarda (DEX) görülüyor. Binance uygulamasında yer alan USDⓈ-M Lite Ticaret Modu, müşterileri için varsayılan olarak bu özelliği içeriyor.
Merkeziyetsiz borsa kullanıyorsanız işlem ücretlerini göz önünde bulundurmanızda fayda var. Blok zinciri trafiği doğrultusunda bazı ağlar, slippage’dan uzak dururken elde ettiğiniz kazançları sıfıra indirebilecek yüksek işlem ücretlerine sahip oluyor.
- Büyük emirleri daha küçük emirlere bölün.
Büyük emirlerin, genel olarak artan gecikme süreleri ve daha fazla likidite emme ihtiyaçları dikkate alındığında slippage risklerine daha yatkın olduklarını vurgulayabiliriz.
Büyük bir toplu emir vermek verine bunun yerine getirilmesini zamana ve borsalara aşamalı olarak yaymak, slippage riskleri ile mücadele etmeye etkili bir şekilde katkıda bulunabilir.
Emirlerinizin etkili bir şekilde yerine getirilmesine ve slippage'ın önüne geçilmesine yardımcı olması için VP ve TWAP gibi Algoritmik Ticaret Stratejilerini (ATS) kullanabilirsiniz.
- Önemli duyurular esnasında temkinli olun.
Kripto alanı, önemli duyurular esnasında daha fazla dalgalı olma eğilimindedir. Bu nedenle böyle dönemlerde yatırım kararları ile ilgili düşünmek için daha fazla vakit ayırmak gerekiyor.
Mesela Ethereum blok zinciri için Merge ya da Cardano blok zinciri için Vasil hard fork gibi kritik duyurular, coin değerlerini kısa veya uzun vadeli olarak önemli ölçüde etkileyebiliyor.
