Solana Ecosystem: Çok Yönlü Blok Zinciri Çözümleri
RehberSolana ekosisteminin ana özellikleri nelerdir? Söz konusu ekosistemin çalışma sistemini hep birlikte keşfedelim.
Solana, Ethereum ile çarpıcı benzerliklere sahip olan bir blockchain platformu olmakla birlikte genellikle "Ethereum katili" olarak anılıyor. Hızı ve verimliliği ile bilinen Solana'nın, akıllı sözleşme kabiliyetine sahip olduğu biliniyor.
Bu nedenle geliştiriciler, Solana'yı merkeziyetsiz uygulamalar (Dapps) oluşturmak amacıyla kullanabiliyorlar. Solana, güçlü büyümesi sayesinde Ethereum ve Cardano dâhil olmak üzere diğer büyük programlanabilir blockchain'lere rakip olmayı başarmıştır.
Kripto Para Ekosisteminin Visa'sı: Solana
Solana; merkeziyetsiz, ölçeklenebilir uygulamalara ev sahipliği yapmak için tasarlanmış bir blockchain platformudur. Yazılım geliştiricisi Anatoly Yakovenko'nun parlak fikri olan Solana; 2017 yılında hayata geçirilen ve şu anda Cenevre merkezli Solana Vakfı tarafından yürütülen açık kaynaklı bir projedir. Blockchain, San Francisco merkezli Solana Labs tarafından inşa edilmiştir.
Solana, Ethereum gibi rakip blockchain'lere kıyasla işleyebileceği işlem sayısı bakımından çok daha hızlıdır ve önemli ölçüde daha düşük işlem ücretlerine sahiptir. Bank of America Dijital Varlık Stratejisti Alkesh Shah, daha önce yaptığı bir açıklamada, Solana'nın "kripto para ekosisteminin Visa'sı" olabileceğini dile getirmiştir.
Solana'nın açık kaynaklı bir proje olması, geliştiricilerin onu çeşitli şekillerde kullanabilecekleri anlamına geliyor. Solana ekosisteminde NFT'ler basılabilir, satılabilir ve takas edebilir; merkeziyetsiz kripto para borsaları (DEX'ler) gibi merkeziyetsiz finans (DeFi) platformları geliştirilebilir; Web3 oyunları da dâhil olmak üzere blockchain oyunları oluşturulabilir; ünlü şirketlerle ortaklıklar kurulabilir.
Solana Ekosisteminin Ana Özellikleri Nelerdir?
Solana ekosistemi; hızlı, merkeziyetsiz, ölçeklenebilir ve enerji tasarrufludur. Ekosistemin özellikle en çekici yanı, hızlı ve ucuz işlemleridir.
Solana'nın 400 milisaniyelik blok süreleri vardır. Teorik olarak saniyede 65,000 işlem gerçekleştirme kapasitesine sahip olan Solana'da işlem başına ortalama maliyet ise 0,00025 ABD dolarıdır. Saniye başına işlem sayısı (TPS) ve toplam işlem sayısı gibi verileri Solana'nın resmî web sitesi üzerinden canlı olarak takip edebilirsiniz.
Solana ağı, birbirinden bağımsız olarak çalışan binlerce düğüm tarafından doğrulanarak kullanıcı verilerinin güvende ve sansüre karşı dayanıklı olmasına imkân tanıyor. Saniyede binlerce işlemi gerçekleştirecek şekilde tasarlanan Solana'nın hisse kanıtı (PoS) konsensüs algoritması ve diğer yenilikleri, çevre üzerindeki etkisini en aza indiriyor. Her bir Solana işlemi, birkaç Google araması ile yaklaşık olarak aynı enerjiyi kullanıyor.
İki Konsensüs Algoritmasının Birleşimi: PoH ve PoS
Blockchain teknolojisinin tüm amacı merkeziyetsiz sistemler sağlamak olduğu için Solana; bir yandan Bitcoin'in merkeziyetsiz yapısını korurken diğer yandan da Visa gibi büyük, merkezi bir şirkete benzer hızlarda işlemleri işlemeye çalışıyor. Söz konusu hız, Solana sistemlerinin çevresel ve parasal maliyetleri daha düşük olduğu için daha fazla ölçeklenebilirlik sağlıyor.
Ölçeklenebilirlik için tasarlanan Solana, bunu eşsiz hibrit protokolü aracılığıyla gerçekleştiriyor. Söz konusu protokol, hem diğer blockchain'ler arasında popüler olan hisse kanıtı (PoS) konsensüs algoritmasını hem de Solana'nın geçmiş kanıtı (PoH) algoritmasını kullanıyor.
Hisse kanıtı, blockchain işlemlerini doğrulamanın bir yoludur. Doğrulayıcılar, stake ettikleri (blockchain'e taahhüt ettikleri) SOL tokenlerinin miktarına göre seçiliyorlar. Bu doğrulayıcılar, yeni işlem bloklarını doğruladıklarında ve bunları blockchain'e eklediklerinde ödüller alıyorlar. Stake edilen SOL tokenleri, ağdaki işlemleri işlemek için teminat olarak kullanılıyor. Bu işlemler, akıllı sözleşmelerin doğrulanmasından Solana'nın NFT pazar yeri olarak kullanılmasına kadar her şeyi içeriyor.
Geçmiş kanıtı ise blockchain işlemlerinin sırasını ve aralarındaki zamanın akışını doğruluyor. İşlemlerdeki zaman damgaları, blockchain'in kendisine entegre edilmiş haldedir. Bu nedenle doğrulayıcı düğümlerin tamamının, işlem sürelerini onaylamak için birbirleriyle iletişim kurmaları gerekmiyor. İşlem sürecini optimize etmeye katkıda bulunan geçmiş kanıtı, doğrulayıcıların yapmaları gereken işi azaltarak çok daha kısa işlem sürelerini mümkün kılıyor.
Solana Ekosisteminin Kripto Para Birimi: SOL
Solana ekosisteminin yerel kripto para birimi SOL olarak karşımıza çıkıyor. Solana'nın utility tokeni olan SOL, piyasa değeri bakımından dünyanın en büyük kripto para birimlerinden biri haline gelmeyi başarmıştır.
SOL tokenlerinin çok sayıda kullanım alanı bulunuyor. Eşler arası ödemeler ve alım satım için kullanılabilen SOL tokenleri, ayrıca doğrulayıcı olarak Solana ağını güvence altına almak için bir teşvik olarak da kullanılabiliyor.
SOL sahipleri, hisse kanıtı konsensüs algoritması aracılığıyla işlemleri doğrulamak için tokenlerini stake ediyorlar. Ödülleri almak ve işlem ücretlerini ödemek için kullanılan SOL, ayrıca kullanıcıların yönetişime katılmalarını da sağlıyor.
Solana Ekosisteminin Dikkat Çeken Ürünleri
Solana'nın arkasındaki teknoloji şirketi olan Solana Labs, birkaç ilginç ürün üzerinde çalışmıştır. Söz konusu ürünlerden biri Solana Pay'dir. Bu; Solana üzerine inşa edilmiş yeni, açık ve kullanımı ücretsiz bir ödeme sistemidir. Solana Pay; daha ucuz, daha güvenli ve daha hızlı işlemlere olanak sağlıyor.
Solana Mobile Stack, Solana Labs tarafından hayata geçirilen ürünlerden biridir. Android ile birlikte çalışacak şekilde tasarlanan Solana Mobile Stack, cüzdanlar ve uygulamalar için bir dizi kitaplık sağlayarak geliştiricilerin Solana'da zengin mobil deneyimleri yaratmalarını mümkün hale getiriyor.
Solana, ayrıca 2023 yılının Mayıs ayında cep telefonu Solana Saga'yı ABD, AB ülkeleri, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya, İsviçre ve İngiltere'de satışa sunmuştur. Web3 tabanlı akıllı telefon ile kullanıcıların, blockchain teknolojisi ile tanışmaları hedefleniyor. Solana Saga; insanların Web3'te hem güvenli hem kolay bir şekilde işlem gerçekleştirmelerine, token alım satımı yapmalarına, NFT'leri oluşturmalarına, merkeziyetsiz uygulamalara erişim sağlamalarına ve zincir üstü oyun oynamalarına yardımcı oluyor.
Solana Ekosisteminin Popüler Ortaklıkları
Solana ekosisteminin bazı popüler ortaklıkları şu şekildedir:
Audius
Audius; yeni sanatçıları doğrudan son kullanıcıya bağlayarak destekleyen, topluluğa ait bir blockchain projesidir. Aylık 800,000'den fazla aktif kullanıcı çoktan geçen Audius, yerel AUDIO tokeni ile müzik endüstrisinin geleceğini şekillendiriyor.
Audius, artan talebi karşılamak amacıyla Solana blockchain'i tercih etmiştir. Solana, Audius'a Layer 1 ve Layer 2 ölçeklenebilirlik çözümü sağlıyor. Audius, Solana'yı seçmeden önce 20'den fazla ölçeklenebilirlik çözümünü incelemiştir.
FTX
Solana, Serum'u inşa etmek için bir zamanların önde gelen kripto para borsası FTX ile ortaklık kurmuştur. Serum; Solana blockchain üzerine kurulu, yüksek hızlı, gözetimsiz ve merkeziyetsiz bir borsadır.
Serum; anaakım DeFi protokollerinin karşılaştığı yüksek gas ücretleri, yavaş işlemler ve likidite segmentasyonu gibi sorunları ele almak amacıyla zincir üstü bir merkezi limit emri defteri (CLOB) etrafında tasarlanmıştır.
FTX ve Solana, Serum dışında Web 3.0 oyunlarına da yatırım yapmışlardır. Fakat FTX'in iflasından sonra işlerin artık eskisi gibi olmadığını söyleyebiliriz.
Tether
Her Layer 1 blockchain için stablecoin'ler gereklidir. Solana da bu blockchain'lerden biridir. USDT'yi Solana blockchain'e getirmek için Tether ve Solana arasında ortaklık kurulmuştur. Piyasa değeri bakımından en büyük stablecoin olan USDT, farklı blockchain'ler üzerine kurulu birkaç proje tarafından kullanılıyor.
Chainlink
Chainlink, blockchain'lerin ve merkeziyetsiz uygulamaların gerçek dünya ile bağlantı kurmasına yardımcı olan lider bir oracle'dır. Oracle, hava durumu tahminleri ya da hisse senedi fiyatları gibi gerçek zamanları verileri, zincir dışından zincir üstüne getiriyor. Bu nedenle akıllı sözleşmelerin yürütülmesi için gerekli unsurların sağlanmasına yardımcı oluyor.
Solana; büyüyen ekosisteminin, ilgili veri kaynakları ile desteklenmesine katkıda bulunmak için Chainlink ile ortaklık kurmuştur. Chainlink, Solana'nın mimarisiyle her 400 milisaniyede bir fiyatları güncelleme kabiliyetine sahiptir.
Arweave
Arweave; kalıcı veri depolamayı sağlayan ilk protokoldür. Söz konusu protokolün tasarımı; herkesin, tek seferlik tek bir ücret karşılığında verilerini sonsuza kadar korumasına imkân tanıyor. Solana, işlem geçmişi ve NFT veri dosyaları da dâhil olmak üzere büyük miktardaki verilerini kalıcı olarak depolamak için Arweave ile ortaklık kurmuştur.
OpenSea
OpenSea, popüler bir NFT alım satım platformudur. OpenSea ile Solana arasında kurulan ortaklık kapsamında söz konusu NFT alım satım platformu, Solana blockchain tabanlı NFT koleksiyonlarını otomatik bir şekilde dizinlemeye ve listelemeye başlamıştır. OpenSea, 2022 yılının Temmuz ayında yeni Solana NFT projelerinin basımı için launchpad özelliğini kullanıma sunmuştur.
Solana ekosistemi, teknolojinin ve finansın kesiştiği bir noktada durarak finansal sistemleri algılama ve bunlarla etkileşim kurma biçimimizi dönüştürüyor. Solana'nın yolculuğu, yeniliğin ve iş birliğinin gücünün bir kanıtı olarak kabul ediliyor. Çok yönlü blockchain çözümleri sağlayan Solana; bu sayede blockchain dünyasını yeniden şekilleniyor.
