Temel (Fundamental) Analiz Nedir?
RehberTemel analiz nedir? Aşamaları ve yöntemleri nelerdir? Teknik analizden ayrılan yönü nedir? İşte ayrıntılar…
Teknik ve Temel Analiz Nedir?
Temel analiz, ilgili finansal ve ekonomik faktörleri inceleyerek hisse senetlerinin içsel değerini ölçüyor. İçsel değer, hisse senetlerini çıkaran şirketin finansal durumunun yanı sıra mevcut piyasa koşullarına ve ekonomik koşullara dayanan bir yatırımın değeri olarak karşımıza çıkıyor.
Temel analistler, ekonominin durumu ve endüstri şartları gibi makroekonomik faktörlerden şirketin yönetim etkinliği gibi mikroekonomik faktörlere kadar hisse senetlerinin değerini etkileyebilecek her şeyi mercek altına alıyor. Sonuç olarak bir yatırımcının, herhangi bir hisse senedine diğer yatırımcılar tarafından aşırı veya az değer biçilip biçilmediğini görebilmesi için söz konusu hisse senedinin mevcut fiyatı ile karşılaştırabileceği bir sayının belirlenmesi hedefleniyor.
Diğer yandan, ilk kez halka arz olan bir şirket hissesi için temel analiz yönteminin kullanıldığı biliniyor. Geçmiş fiyat verilerinin bulunmamasından dolayı teknik analiz yapılamıyor. Bu yüzden halka arz olan bir şirket, temel analiz doğrultusunda inceleniyor. Kurumsal yönetim prensiplerine uyumluluk gibi nitel kriterlerin yanı sıra şirketin beklentileri ve kârlılığı gibi nicel kriterin dikkatli bir şekilde gözden geçirilmesi gerekiyor. Şimdi konuyu bir de kripto bağlamında ele alalım.
Kripto para birimleri gibi değişken varlıklarla alım satım yapıyorsanız ortamı iyice analiz etmeniz gerekiyor. Kripto yatırımlarınızı üç tür analiz ile değerlendirebilirsiniz: temel, teknik ve duyarlılık. Sağlam bir yatırım kararı için en iyi uygulamalardan birinin “birkaç analiz türünü birleştirmek” olduğunu söyleyebiliriz.
Teknik analizden farklı olarak temel analiz, sonuçların değil nedenlerin incelenmesiyle ilgileniyor. Projelere ilişkin mevcut bütün bilgileri göz önünde bulundurarak uygun bir temel analiz yapmak, kripto para biriminin değerinin olup olmadığını tespit etmenize katkıda bulunacaktır.
Temel analiz, herhangi bir varlığın “içsel değeri”ni değerlendirmeye odaklanıyor. Birtakım iç ve dış faktörleri dikkate alarak kripto para biriminin aşırı değerlenmiş mi yoksa az değerlenmiş mi olduğunu anlayabilirsiniz. Temel analiz nedir? sorusunun yanıtı bu şekildedir. Teknik analiz ise herhangi bir varlığın fiyat hareketlerinin farklı grafikler kullanılarak incelenmesidir. Bir yandan önceki veriler çözümlenirken diğer yandan gelecekteki fiyatın tahmini için piyasanın mevcut trendleri ölçülür.
Temel Analiz Nasıl Yapılır?
Temel analizi kripto para birimlerine uygularken belirli bir dijital varlığı geliştirmenin altında yatan nedenin ne olduğuna bakmanız gerekiyor. Rekabetçi ortamda başarılı olabilmek için kripto para birimlerinin eşsiz bir amaca hizmet etmesi önem arz ediyor. Değerlendirilmesi gereken kritik hususlardan bazıları şu şekilde sıralanıyor:
Uzun vadeli ölçeklenebilirlik ve performans: Uzun vadede iyi bir performans gösterme potansiyeline sahip olan ve geniş bir kullanıcı tabanını idare edebilen kripto para birimleri dikkate değerdir. Bu, merkeziyetsiz yapısından ödün vermeden dijital varlığın ölçeklenebilirliğini, güvenliğini ve hızını tahlil etmeyi içeriyor.
Benimseme ve genişleme: Yaygın olarak benimsenen kripto para birimlerinin, yatırım yapmak için en iyi seçenekler olduğu ifade ediliyor. Dijital varlıkların eşsiz adreslerinin sayısını, piyasa kapitalizasyonunu ve işlem hacmini takip ederek benimsenmelerine dair genel bir bakış açısına sahip olabilirsiniz.
Şirket kaynakları ve ekip: Projenin arkasında yer alan ekip önemli bir role sahiptir. Projeye yön veren kişilere, önceki yetenek ve deneyimlerine, kaynaklarına ve teknik incelemelerine (whitepaper) bakarak dijital varlığın meşruiyeti hakkında bir fikir sahibi olabilirsiniz.
Temel Analiz Aşamaları Nelerdir?
Temel analiz, piyasa tarafından doğru bir şekilde fiyatlandırılmayan hisse senetlerini belirlemek için genel olarak makrodan mikroya bir bakış açısıyla yapılıyor. Makrodan mikroya bir bakış açısını benimseyen analistler, genel olarak sırasıyla şunları araştırıyor:
- Ekonominin genel durumu (enflasyon, faiz oranları…)
- Şirketin faaliyet gösterdiği endüstrinin gücü (şirketin hedef kitlesi, rakipleri…)
- Hisse senedi çıkaran şirketin finansal performansı (şirketin kazancı, nakit akışı, bilançosu…)
Bu, onların hisse senedi için adil piyasa değerine ulaşmalarını sağlıyor. Yukarıda yer verilen yaklaşımda ilk olarak büyük resmi inceleyen analistler, daha sonra tercihlerini daraltarak çalışmaya devam ediyorlar.
Kripto para birimlerinde temel analiz, geleneksel finans piyasalarından farklı bir yaklaşım gerektiriyor. Birincisi, bunun zor bir süreç olabileceğini hatırlatalım. Herkes analiz yapabilir fakat bunu uygulanması müsait ve kârlı yatırımlara dönüştürmek zor olabilir.
İkincisi, güçlü ve güvenilir metrikler belirlemeniz gerekiyor. Mesela çok sayıda yatırımcı bir ağdaki işlem sayısına bakıyor ancak bu metrik kolay bir şekilde manipüle edilebiliyor. Ucuz işlem maliyetine sahip olan blockchainlerde büyük oyuncular, projenin daha iyi görünmesi amacıyla cüzdanlar arasında para transferi yapabiliyor. Sonuç olarak bir şeyin göründüğünden daha fazlası olabileceğini sakın unutmayın! Artık hep birlikte temel analiz yöntemlerine göz atabiliriz.
Temel Analiz Yöntemleri Nelerdir?
Proje Metrikleri
Proje metriklerini değerlendirmek, herhangi bir kripto projesinin performansını belirlemek üzere benimsenen nitel bir yaklaşımdır. Burada kripto para biriminin amacı ve projenin işleyiş şekli gibi çeşitli faktörlere yoğunlaşılıyor.
Arka plan incelemesi: Projenin arkasında yer alan ekip üyelerinin geçmiş performansları, gelecek vaat eden bir projeye imza atabilecek kadar tecrübeli ya da nitelikli olup olmadıklarına işaret edecektir. Güvenilirlik ile ilgili bir değerlendirme yapmak istiyorsanız projenin ilk ortaklarını ve danışmanlarını da göz önünde bulundurabilirsiniz.
Whitepaper: Genel bakış için kripto projesinin teknik incelemesine bakmanız çok önemlidir. Whitepaper; kullanılan teknoloji, kriptonun kullanım alanları, planlanan özellikler ve güncellemeler, arz ve dağıtım şeması gibi bilgilerden oluşuyor. Çapraz referans için üçüncü taraf görüşlerini ve incelemelerini değerlendirmek de önem taşıyor.
Tokenomics (token ekonomisi) ve kullanılabilirlik: Tokenomics, herhangi bir kripto para biriminin değerini elde etmede önemli olan token arz ve talebini kavramanıza yardımcı oluyor. Talebin arza kıyasla daha fazla olması halinde fiyat daha yüksek oluyor. Projenin arkasındaki eşsiz amacın yanı sıra varlığın gerçek dünyadaki kullanım alanları daha fazla kullanıcıyı çekiyor.
Yol haritası: Birçok kripto projesinin yol haritalarına sahip olduğu biliniyor. Çeşitli zaman çizelgelerinin yer aldığı yol haritaları, gelecekteki gelişmelerin açık bir taslağını sunarken kilometre taşlarının da başarısını ölçüyor.
Rakipler: Mevcut rakiplerle ilgili bir araştırma yapmanız halinde projenin rekabet etmesi gereken ortamı daha kolay bir şekilde tanımlayabilirsiniz. Genel ekosistem ile ilgili fikir sahibi olmanız, projenin potansiyelini belirleyebilmeniz konusunda kritik bir yere sahiptir.
Finansal Metrikler
Finansal metriklerin değerlendirilmesi daha çok nicel bir yaklaşımın benimsenmesidir.
Piyasa değeri: Kripto para biriminin dolaşımdaki arzı ile birim başına fiyatının çarpılmasıyla hesaplanıyor. Sadece bu metriği baz almak sizi yanıltabilir fakat yine de ağın büyüme potansiyelini kavramak için kullanabilirsiniz.
Likidite ve işlem hacmi: Bir varlığı ne kadar kolay alıp satabileceğinizi gösteren şey likiditedir. Likiditeyi belirlemenize yardımcı olan şey ise işlem hacmidir. Yüksek likiditeye sahip olan bir piyasa, aynı zamanda dar bir alım satım fiyatları farkına sahip olacaktır. Bu durumda söz konusu varlığı işlem fiyatından kolay bir şekilde satabilirsiniz.
Dolaşımdaki arz: Kripto varlıkların dolaşımda olan miktarını ifade eder. Yani hem yatırımcıların elinde hem de alım satım platformlarında dolaşımda olan miktar şeklinde tanımlanabilir. Toplam arzdan farklı olarak zaman içerisinde sürekli değişen miktardır.
Blockchain Metrikleri
Blockchain ağının da değerli bir kaynak olduğunu söyleyebiliriz. Verileri gözlemleyerek projenin incelenmesine katkıda bulunur. Bunu manuel bir şekilde yapmanın kaynak ve zaman bakımından kayba neden olacağını biliyoruz. Sonuç olarak farklı kripto projeleri için gerekli verileri sunan internet sitelerinden faydalanabilirsiniz.
Hash oranı: İş kanıtı (PoW) kripto ağındaki işlemci gücünün bir ölçüsüdür. Yatırımcılar, bunu kripto varlığın sağlığının bir kanıtı olarak kabul ediyor. Madenciler, hash oranının daha yüksek olması halinde madencilik için daha fazla teşvik alıyor. Böylece ağın daha güvenli olması sağlanıyor.
Aktif adresler: Aktif blockchain adreslerinin belirli bir periyottaki sayısını ifade eder. Zaman içerisinde (günler, haftalar ya da aylar) gönderici ve alıcı adreslerinin sayısının toplanmasının yanı sıra yükseliş ve düşüşün karşılaştırılması ile ölçülebilir. Belirli bir periyottaki toplam eşsiz adreslerin sayısını hesaplayıp sonuçları karşılaştırmak, aktif adresleri elde etmenin uygun bir yoludur.
İşlem değeri ve ücretler: Tutarlı bir yüksek işlem değerinin bulunması halinde para biriminin istikrarlı bir şekilde dolaşımda olduğunu anlayabilirsiniz. Diğer yandan, ücretler de blockchaindeki talebi yansıtıyor. Daha hızlı işlem gerçekleştirmeyi hedefliyorsanız yüksek işlem ücretleri ödemeniz gerekecektir.
Temel ve Teknik Analiz Farkı Nedir?
Kripto para birimleri veya hisse senetlerinin gerçek değerini anlamak için çok sayıda faktör ve göstergenin ayrıntılı bir incelemesini yapmak üzere temel analiz kullanılıyor. Teknik analiz ise sayılara odaklanırken sadece fiyat hareketi, işlem hacmi ve varlığın geçmiş performansı gibi yalnızca iç piyasa verilerine bakıyor.
Temel analiz, aslında daha büyük bir resim çizmek ile ilgili olabilir. Teknik analiz; herhangi bir çizelge, grafik ya da sayı şeklinde ifade edilemeyen bütün bilgileri ve detayları göz ardı etme eğiliminde oluyor. Teknik analiz ile ilgilenen kişiler, whitepaper okumak ya da sosyal medya platformlarında topluluğun ruhunu incelemek yerine Nomics, CoinGecko, TradingView ve benzer internet sitelerine bakıyorlar.
Sonuç olarak teknik analizin odak noktası, yatırımcıların faydalanabileceği trendleri ve modelleri bulmaktır. Bunu tercih eden kişiler; fiyat hareketlerinin, belirli bir kripto varlığa yönelik kamu duyarlılığının yanı sıra genel piyasa duyarlılığı hakkında bilgi verebileceğini düşünüyor.
Temel analiz ve teknik analiz birbirinden farklı olsa da tecrübeli yatırımcılar, genel olarak ikisini birleştirmeyi seçiyorlar. Bu durum iki türün de çeşitli avantajları ve dezavantajları barındırmasından kaynaklanıyor. Hem kısa hem de uzun vadeli yatırım yapan kişilerin, sağlam bir risk yönetimine sahip olmaları şiddetli bir şekilde tavsiye ediliyor.
