Token Swap Nedir? Nasıl Yapılır?
RehberToken swap anlamı, çalışma sistemi ve avantajları hakkında tüm merak ettiklerinizi burada bulabilirsiniz.
Token Swap Nedir?
Token swap nedir? Bir kripto para biriminin, önce itibari para birimine dönüştürmeye gerek kalmadan diğeriyle takas edilmesidir. Bunu bir örnek ile net hale getirelim: DEX olarak da bilinen merkeziyetsiz bir borsaya ETH yatırmanız ve buna karşılık olarak USDT almanız durumunda bir token swap gerçekleştirmiş olursunuz.
Merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminin oluşturulmasında önemli bir role sahip tüm hizmetler arasında üstünlük kuran bu kavram, kripto dünyasında "düzenli" ve "zincirler arası" olmak üzere iki farklı anlama sahiptir. Söz konusu anlamların her birini ayrı ayrı mercek altına alalım:
Düzenli: Merkezi ya da merkeziyetsiz bir borsa vasıtasıyla token takas edilmesidir. Her iki borsada da token swap kavramı aynıdır. Hâlihazırda sahip olduğunuz bir kripto para birimini satar ve diğer kripto para biriminden eşit değerde satın alırsınız. Fakat varlıklarınız üzerinde elde ettiğiniz kontrol düzeyi, her iki borsada da farklılık gösterir.
Merkezi borsalar gözetimlidir yani varlıklarınız üzerinde nihai kontrole sahiptir. Merkeziyetsiz borsalar ise müşterilerine gözetimsiz bir cüzdan kullanarak sakladıkları varlıkları üzerinde tam kontrol sunar.
Zincirler arası: Kripto varlıkların bir blockchain ağından diğerine taşınmasıdır. Bu, genel olarak bir blockchain üzerinde kripto varlıkları kilitleyen ve diğeri üzerinde sarılmış bir varlık basan köprülerin kullanımı ile gerçekleştiriliyor. Varlıklarınızı bir zincirden diğerine transfer etmenize yardımcı olan çok sayıda blockchain köprüsü bulunuyor.
Ethereum ağında ETH'nizi kilitlemek ve Binance zincirinde sarılmış Ethereum (wETH) almak için Binance köprüsünü kullanabilirsiniz. wETH'nizi açmak ve cüzdanınıza ETH almak için benzer adımları takip edebilirsiniz.
Token Swap Nasıl Yapılır?
Token swap, yukarıda ifade ettiğimiz üzere iki anlama geliyor: Birincisi; bir kripto varlığın, aynı zincirde istenen başka bir kripto varlığı satın almak için takas edilmesi iken ikincisi ise farklı bir blockchainde kullanmak için varlığın bir kripto köprüsünden geçirilmesidir. Takas türüne ve kullanılan platforma bağlı olarak süreç farklılık gösterebilir.
- Merkeziyetsiz borsa
Merkeziyetsiz borsalar, Bitcoin (BTC) gibi kripto varlıklarınızı borsaya yatırmanızı gerektirmeyen yani varlıklarınız üzerinde tam bir kontrole sahip olduğunuz platformlardır. Bu platformlarda kullanıcı, kripto para takas etmek amacıyla yeterli likidite oluşturmak için genel olarak likidite havuzlarına (akıllı sözleşmede kilitlenen, kullanıcı tarafından sağlanmış fonlara) güveniyor.
Kullanıcı, likidite havuzlarına katkıda bulunmak üzere havuzu dengede tutmak için dijital varlıklarını eşdeğer bir oranda yatırmak zorunda oluyor. Mesela bir kullanıcının bir ETH/USDT havuzuna likidite yatırdığını varsayalım. Bu durumda söz konusu kullanıcının her iki varlıktan da eşit değerde yatırması gerekiyor: 500 dolar değerinde ETH ve 500 dolar değerinde USDT gibi.
Her eşleştirilmiş varlık seti, merkeziyetsiz borsa üzerinde ayrı bir likidite havuzuna sahip oluyor. Token swap sürecini tamamlamak isteyen kullanıcının, ilgili likidite havuzuna bir kripto para eklemesi ve blok zincirine küçük bir işlem ücreti dedikten sonra havuzda yer alan diğer kripto paradan eşit değerde çekmesi gerekiyor.
Tam bir takas çifti olarak var olmayan dijital varlıkları takas etmeniz durumunda son varlığınızı elde etmeden önce söz konusu varlıklarınızı bir stablecoine ya da diğer bazı popüler dijital varlıklara dönüştürmeniz gerekiyor. Mesela BAT için COMP ticareti yapmayı hedeflediğinizi düşünelim. COMP/BAT çifti için likidite havuzu bulmak çok zor olduğu için ilk olarak COMP varlıklarınızı ETH gibi popüler bir varlığa dönüştürmelisiniz.
COMP varlıklarınızı ETH'ye dönüştürdüyseniz kolay bir şekilde ETH/BAT çifti bulabilir ve BAT varlıklarını satın alabilirsiniz. Söz konusu ara adım, daha fazla gas ücretini ve daha yüksek işlem maliyetlerini de beraberinde getiriyor.
Bununla birlikte piyasa için ayrı bir öneme sahip olan Uniswap gibi merkeziyetsiz borsalar, tek bir işlem ile ticaretinizi COMP'tan ETH'ye yönlendiren ya da USDT'den BAT'a yönlendiren ve işlem için ödediğiniz toplam maliyeti büyük ölçüde düşüren bir otomatik yönlendirici özelliği sunuyor.
Açık kaynak koduna dayalı olmasından dolayı diğer bazı platformlardan ayrı bir yere sahip olan Uniswap, benzer coinleri bir araya toplayarak anlık coin alım satımlarına imkân tanıyor. Traderlar, popüler bir DeFi projesi olarak bilinen borsada emirleri yerine getirilene kadar coin varlıkları üzerinde tam kontrol sahibi oluyorlar.
- Merkezi borsa
Merkezi borsalar, değiş tokuş yapmak için emir defteri modelini kullanan geleneksel borsalara benzer şekilde çalışıyor. Emir defterleri; emir hacmini ve kullanıcıların varlıklarını almak ya da satmak istedikleri fiyatı içeren, bütün alış ve satış emirlerinin bir listesini barındıran elektronik defterlerdir.
Bir alış emri verdiğiniz zaman bu emir, karşılık gelen bir satış emrinin eşleştirme motoru tarafından bulunmaya çalışıldığı bir emir defterine gönderiliyor. İki emrin eşleştirilmesinin ardından değiş tokuş gerçekleştiriliyor.
- Zincirler arası (atomik)
İki kullanıcı, herhangi bir dijital varlığı bir borsaya da değiş tokuş hizmeti gibi diğer aracılara gerek duymadan direkt olarak takas edebiliyor. Söz konusu değiş tokuşlar, Hashed Time Lock sözleşmesinin kullanımı ile yapılıyor. Bu, taraflardan herhangi birinin varlıklarını yatırmaması ve belirli bir süre içerisinde işlemlerinin kriptografik kanıtını sunmaması halinde değiş tokuşun gerçekleşmemesini sağlıyor.
Token Swap Avantajları Nelerdir?
Token swap, sadece bir varlığa sahip olsanız bile kripto para birimlerine olan maruziyetinizi genişletmenize katkıda bulunuyor. ETH sahibiyseniz varlıklarınızı wBTC, BNB, USDT, MATIC, ENS ve diğer varlıkların uzun bir listesi ile değiş tokuş etmek amacıyla bir merkezi borsaya ya da merkeziyetsiz borsaya gidebiliyorsunuz. Riski ve volatiliteyi azaltmaya yardımcı olduğu için bu, özellikle kripto para piyasasına yatırım yapmanız durumunda kullanışlı hale geliyor.
Zincirler arası köprüler, varlıkları birden fazla zincir arasında taşıyarak farklı blok zincirlerindeki merkeziyetsiz uygulamalara (Dapps) erişim sağlamanıza imkân tanıyor. Bir Bitcoin (BTC) kullanıcısı olmanız durumunda wBTC ile Ethereum blockchain üzerine inşa edilmiş olan merkeziyetsiz uygulamaları keşfedebilirsiniz.
Bunun dışında geliştiriciler, çok zincirli protokoller oluşturma ve birden çok zincirdeki kitleden faydalanma esnekliğine sahip oluyorlar. Geliştiriciler, aynı zamanda blok zincirlerini kullanıma sunduktan sonra ilgiyi projelerinin üzerine çekmek ve bir token göçü başlatmak için popüler bir blockchaindeki geniş kitle tabanından faydalanabiliyorlar.
