Tron (TRX) Nedir, Nasıl Alınır?
RehberTron nedir? TRX nedir? Projenin özellikleri, çalışma sistemi, kurucusu ve daha fazlası ile ilgili tüm bilgiler burada…
TRON Nedir?
İnternetin mevcut sürümüne merkezi aktörlerin hâkim olduğu biliniyor. Hepimizin ürettiği verilere sahip olan Amazon, Facebook ve Google gibi şirketler, söz konusu verileri kontrol ediyor. Bu da aracıları oldukça zengin hale getiriyor. Geri kalanımız ise zararda olmamızın yanı sıra verilerimizin nasıl ve ne için kullanıldığından emin bile değiliz. Bu, Tron’un merkeziyetsiz internet ile çözüm getirmek istediği bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Bunun arkasındaki fikir; merkeziyetsiz internetin, onu kullanan kişiler tarafından kontrol edilmesidir.
Tron, aracıların ortadan kaldırılması ve içerik üreticilerinin kendi çalışmalarını direkt olarak tüketicilere satabilmelerine imkân tanınması için blockchain ve eşler arası (P2P) ağ teknolojisinin özelliklerinden faydalanıyor. Yazılım geliştiricileri, platformun ev sahipliği yaptığı uygulamaların oluşturulabilmesi için Solidity olarak bilinen programlama dilini kullanıyor.
Tron, blok zinciri tabanlı merkeziyetsiz bir dijital platform olmakla birlikte uygulama, çekirdek ve depolama katmanlarından oluşuyor. Merkeziyetsiz internet altyapısı olarak işlev görmek için tasarlanmış açık kaynaklı bir platform olan Tron, merkezi olmayan uygulamaların (Dapps) yapı taşlarını meydana getiren akıllı sözleşmeleri çalıştırabilir. Platformun düğüm ağı üzerinde çalışan bu uygulamalar, tek bir kişi ya da kuruluş tarafından kapatılamaz ve kontrol edilemez.
Tron, merkezi olmayan uygulamalar (Dapps) için geliştirici dostu olmaya yoğunlaşıyor. Dijital içeriğin uygun maliyetli paylaşımı için global bir eğlence sistemine ev sahipliği yapmak isteyen Tron; alım satım platformları, merkeziyetsiz oyun ağları ve merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamaları gibi çok yönlü hizmetlerin üzerine inşa edildiği bir temel oluşturmayı amaçlıyor. Tron nedir? sorusunun yanıtı özetle bu şekildedir. Proje bir de “TRX” denilen bir yerel kripto para birimine sahiptir. Peki, TRX nedir?
Tron ağının yerel kripto para birimi olan TRX, ağdaki işlem ücretleri için kullanılıyor. TRX, ağ ödüllerini almak için stake edilebilmesinin yanı sıra yönetişim için de kullanılabiliyor. TRX sahipleri, ağ ile ilgili kararlar için yapılan oylamalara katılabiliyor. Bitcoin gibi madencilik tabanlı kripto para birimlerinin aksine TRX, lansmanda piyasaya sürüldü.
2022 yılının Ekim ayı itibarıyla TRX arzı 92 milyardır ve 2021 yılının Ekim ayından beri deflasyonist bir durum sürdürdüğünü iddia etmektedir. TRX, aslında bir kripto para biriminden çok bir değer birimidir.
Proje, TRX’in herhangi bir aracıya gereksinim duymadan dijital varlıkların takasını kolaylaştırmasını hedefliyor. Ağdaki takasların kaydını tutan bir defter görevi gören TRX, sonuç olarak içerik üreticilerinin uygun gördükleri şekilde kullanabilecekleri bir değer deposu haline geliyor.
TRON Özellikleri Nelerdir?
Merkeziyetsiz interneti kullanmaya yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuş bir “merkeziyetsiz sanal makine” olarak tanımlanan Tron, Ethereum’a benzer şekilde Dapp geliştiricilerinin yerel blok zincirinde var olan akıllı sözleşmeler vasıtasıyla karmaşık protokoller oluşturmalarına ve kullanmalarına imkân tanıyor. Şu anda platform, özellikle işlem hızlarıyla ön plana çıkıyor.
Tron, saniyede 2,000 işlem gerçekleştirebiliyor. Bu da söz konusu platformu PayPal gibi büyük ödeme sistemleri ile aynı seviyeye getiriyor. Tron, aynı zamanda sıfır işlem ücretiyle dikkat çekiyor. Dünyanın herhangi bir noktasına saniyeler içerisinde bir milyon dolar değerinde TRX gönderebilirsiniz ancak hiçbir zaman ücret ödemenize gerek olmaz.
Proje geliştiricilerinin misyonunu anlayabilmek için merkeziyetsiz internet hakkında bilgi sahibi olmak büyük bir önem arz ediyor. Merkeziyetsiz internet, öncelikle alıştığınız internetten farklıdır. Mesela hosting firmaları yoktur. Bunun yerine bütün internet, kişisel kullanıcılar tarafından yönetilir.
Yakın zamana kadar merkeziyetsiz internet kavramı imkânsız gibi görünüyordu. Dünyanın bilişimsel gücü henüz yeterli seviyede değildi. Blockchain ağlarının şeffaf doğası ise onları böyle bir görev için ideal hale getiriyor. Bu, tam olarak Tron’un edinmek istediği bir roldür.
Tron’un kısa tarihine gelin hep birlikte bir göz atalım.
Temmuz 2017: Singapur’da Tron Vakfı kuruldu.
Aralık 2017: Açık kaynaklı protokol piyasaya sürüldü.
Mart 2018: Test ağı ve web cüzdanı başlatıldı.
Mayıs 2018: Ana ağ başlatıldı.
Haziran 2018: İlk genesis blok (başlangıç bloku) oluşturuldu.
Temmuz 2018: Tron Vakfı, P2P dosya paylaşım hizmeti olan BitTorrent’i satın aldı.
Mart 2019: Stablecoin USDT’yi TRC-20 tokenı olarak çıkarmak için Tether ile ortaklık kuruldu.
Temmuz 2021: Tron Vakfı, kendisini Tron DAO olarak yeniden yapılandırmak için harekete geçti.
Kasım 2021: Ekosistemin büyütülmesi için 1,1 milyar dolar değerinde bir fon başlatıldı.
Aralık 2021: Justin Sun, CEO’luk görevinden ayrılarak projenin kontrolünü Tron DAO’ya devretti.
Mayıs 2022: Stablecoin USDD piyasaya sürüldü. Bu, 1 USDD basmak için 1 dolar değerinde TRX yakan bir otomatik dengeleme tekniği gerektiriyor. USDD’yi yönetmekten sorumlu olan Tron DAO Reserve, altında yatan teminat değerine göre stablecoin’in istikrarlı hale gelmesini sağlıyor.
USDD’nin istikrarı için önemli olan bir diğer unsur ise “süper temsilciler”dir. Bunlar, USDD fiyatının potansiyel volatilitesini absorbe etmek için ticaretin her iki tarafını da etkileyen varlıklardır. Mesela USDD fiyatının 1 doların altına gerilemesi halinde söz konusu varlıklar, TRX basmak için USDD varlıklarının bir kısmını yakıyorlar. Böylece USDD’nin hedef fiyata ulaşması sağlanıyor.
TRON Nasıl Çalışır?
Tron’un merkezinde yetkilendirilmiş hisse kanıtı (DPoS) denilen bir konsensüs mekanizması bulunuyor. Bitcoin’den farklı olarak Tron, ağı güvence altına almak için matematik problemlerini çözen bir bilgisayar ağına dayanan iş kanıtı (PoW) mekanizmasını kullanmıyor. Bu, yüksek enerji tüketimi ve Bitcoin’in çevresel etkisine yönelik eleştiriler ile sonuçlanan bir süreçtir.
DPoS ise Ethereum gibi blockchainler tarafından kullanılan hisse kanıtı (PoS) mekanizmasının evrimi olarak görülebilir. DPoS, ağ cüzdanındaki varlıklarını stake ettiklerinde kullanıcıların pasif gelir elde etmelerine izin vermesi bakımından PoS mekanizmasına benzerlik gösteriyor.
Staking, çeşitli amaçlara hizmet ediyor. İlk olarak kullanıcıların pasif gelir elde etmelerine olanak sağlıyor. Esas olarak da ağı güvence altına alıyor. Tron ekosisteminde kullanıcılar, TRX’lerini 1:1 oranında stake ediyor. Ne kadar çok stake ederlerse o kadar çok “Tron Gücü” kazanıyorlar. Ağ içerisinde kritik bir öneme sahip olan Tron Gücü, topluluğun süper temsilciler için oy vermek üzere kullandığı şeydir. Üç gün sonra bir kullanıcı, bu gücü TRX’e dönüştürmeyi tercih edebilir.
DPoS mekanizmasında kullanıcılar, hangi düğümlerin ağdaki işlemleri işlemesine izin verilmesi gerektiği konusunda oy veriyorlar. Tron ağında süper temsilcilerden 27 tane bulunuyor. TRX’lerini stake eden kullanıcı topluluğu tarafından her altı saatte bir seçilen süper temsilcilerin görevleri; işlemlerin doğrulanması, yeni blokların oluşturulması ve ağdaki iyi davranışlara yönelik ödüller için rekabet edilmesidir.
Süper temsilcilerin seçimi için oylama sistemi devam ediyor. Yani uygunsuz davranan bir süper temsilcinin yerine başkası geçebiliyor. (Süper temsilci olmak için 100 milyondan fazla oy almanız gerekiyor. Bir token, bir oya eşit oluyor.) DPoS mekanizmasında sadece seçilen düğümler, işlem bloklarını onaylayabiliyor. Bütün süreç ise bir DAO tarafından yürütülüyor.
Projenin misyonu kısacası “interneti iyileştirmek” olarak açıklanabilir. Bunu da dört temel özellik ile yapabileceğini düşünüyor.
Veri özgürlüğü: Verilerin ağ üzerinde serbestçe ve sansürsüz bir şekilde hareket etmesine izin verilmesi.
Dijital varlıklar: Kullanıcılar içerik haklarına sahip olabileceği ve içeriğin yayılmasını takip edebileceği bir ekosistem oluşturulması.
Kişisel ICO’lar: Herkesin kaynak toplama ve dijital varlıkları dağıtma yeteneğine sahip olması.
Akıllı sözleşmelerden daha fazlası: Oyunlar ve piyasa tahmini gibi daha karmaşık varlıkların platformda bulunmasına imkân tanıyacak bir altyapı oluşturulması.
TRON Kimin Parası?
Tron, Justin Sun tarafından hayata geçirilmiş bir projedir. Sun, 2017 yılının başlarında Singapur merkezli Tron Vakfı’nı kurdu. Söz konusu vakfın amacı, merkeziyetsiz internet için altyapı oluşturulması ve yeni ağın yönetimi için demokratik bir sistem sağlanmasıydı.
FinTech sektörüne yabancı olmayan Sun, Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın destek verdiği bir isimdi. Sun, Tron’un piyasaya sürülmesinden önce blockchain sektöründe zaten ismini duyurmuştu.
Ripple şirketinin Çin’deki baş temsilcisi olan Sun, bu sayede Tron konseptini gerçeğe dönüştürmek için ihtiyaç duyduğu insan ağı ile temasa geçebildi. Sun, aynı zamanda Peiwo olarak bilinen popüler bir canlı yayın uygulaması kurdu ve Tron’u da Peiwo’ya entegre etti. Sonuç olarak da projenin bölgedeki konumunu güçlendirmesini sağladı.
2021 yılının Aralık ayında Tron’un CEO’luğundan ayrılan Sun, projenin kontrolünü ise kâr amacı gütmeyen Tron DAO’ya devretti.
TRON Hangi Ülkeye Ait?
Tron, 2017 yılında Singapur’da kâr amacı gütmeyen Tron Vakfı tarafından kuruldu ancak projenin herhangi bir ülkeye ait olduğunu söylemek yanlış olur. Tron’un merkeziyetsiz bir yapıya sahip olduğu biliniyor.
TRON Nasıl Alınır?
Binance, Huobi Global, FTX, Gate.io, Kucoin ve Kraken gibi kripto para borsalarında kredi kartı ya da banka kartı kullanarak TRON ekosisteminin yerel kripto para birimi olan TRX’i satın alabilirsiniz. Satın almadan önce ilk olarak Tron cüzdanı oluşturmalı ve bu cüzdanı onaylatmalısınız.
Diyelim ki Binance borsasında hesabınız var. Öncelikle burada listelenmiş stablecoinlerden herhangi birini satın almanız gerekiyor. Daha sonra bu stablecoini TRX satın almak için kullanabilirsiniz.
Kraken borsasında takip etmeniz gereken adımlar ise şu şekilde:
Adım 1: Kraken borsasında hesap oluşturun ve kimliğinizi doğrulayın.
Adım 2: Hesabınıza kredi kartı ya da banka kartı kullanarak para yatırın.
Adım 3: Para yatırma adresi oluşturun. Nakit yerine kripto yatırmayı tercih ediyorsanız cüzdanınızdaki kriptoyu bu adrese gönderin.
Adım 4: Hesabınıza yatırdığınız para geçtikten sonra TRX satın almaya hazırsınız. New Order (Yeni Emir) sayfasını açın ve emir formunu doldurun.
Adım 5: Buy (Satın Al) butonuna tıklayın ve alımınızı tamamlayın.
Süreci tamamladıktan sonra varlıklarınızı daha sonra alım satım veya kripto yatırım için kullanabilirsiniz. Yatırım ile ilgili herhangi bir karar vermeden önce projenin vizyonu ve ekibi konusunda bilgi edinmeniz ve finans bakımından kendi hedeflerinizin farkında olmanız gerekiyor.
