Türkiye ve Dünyada Bitcoin'in Yasal Durumu
RehberDünyanın en büyük kripto para birimi olan Bitcoin (BTC), Türkiye'de ve dünyada yasal mı? İşte Türkiye'nin Bitcoin hakkındaki yaklaşımları...
Piyasa değerine göre dünyanın en değerli dijital varlığı olan Bitcoin (BTC), manşetlerden düşmüyor ve hâl böyle olunca tüm dünyanın dikkatini çekiyor. Peki, dünyada büyük tartışma ve anlaşmazlıklara yol açan, en değerli dijital varlık için Türkiye ne düşünüyor? Bitcoin Türkiye'de yasal mı?
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kripto paraya olan ilgi yıllar içinde arttı. Ülkemizde devam eden ekonomik kriz Türk lirasının değerini düşürmeye devam ettiği için, kripto para ve coin ticareti Türkiye'de popülaritesini büyük ölçüde artırdı.
Bitcoin Türkiye’de Yasal mı?
Bitcoin ve kripto paraların büyük bir ticaret ve yatırım fırsatı haline geldiği ülkelerden biri de Türkiye’dir. Türkiye, Bitcoin’i yasal bir ödeme aracı olarak kabul etmese de, kripto paraların kullanımını veya ticaretini açıkça yasaklamadı.
Türk hukukunda, kripto paraları ilk olarak 16 Nisan 2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” ile yönetiliyor. Hükümet, kripto para biriminin mal ve hizmet ödemelerinde kullanılmasını yasaklarken, ticaretine izin veriyor.
Sonuç olarak, sınırlı düzenleyici gözetimle olsa da, kripto para ticareti Türkiye sınırları içinde faaliyet göstermeye devam ediyor.
16 Nisan 2021 tarihinde yayınlanan yönetmelik aşağıdakileri yasakladı:
- Ödemelerde, doğrudan veya dolaylı olarak kripto varlıklar kullanılamaz.
- Ödemelerde doğrudan veya dolaylı olarak kripto varlıkların kullanımına yönelik hizmetler sunulamaz.
- Ödeme ve elektronik para kuruluşları tarafından kripto varlıkların alım satımı, depolanması, transferi veya bu platformlardan fon transferleri ile ilgili hizmetlerin verilmesine aracılık hizmeti sağlanamaz.
- Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sağlanmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştirilemez, bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamaz.
Dünyada Bitcoin
Birçok ülke, Bitcoin ve kriptolara karşı farklı yasal yaklaşımlar benimsiyor. Bunlar, dijital varlıkları ödeme aracı olarak benimsemekten, katı düzenlemeler ve yasaklar uygulamaya kadar uzanıyor.
Bugüne kadar çok az ülke Bitcoin'i yasakladı, ancak bu yasal ihale olarak kabul edildiği anlamına gelmez. Tabii ki, Bitcoin'in geniş çapta yasal ödeme aracı olarak görülmemesi, yasa dışı olduğu anlamına da gelmez.
Kripto Para Dostu Ülkeler
Birleşik Krallık, Kanada, İspanya, Almanya, Japonya, Singapur, İsviçre ve Malta gibi ülkeler, Bitcoin ve kriptolar için elverişli düzenleyici ortamlar yaratmıştır. Çoğu ülke, kripto para sektöründe yeniliği ve büyümeyi destekleyen yasal bir çerçeve kurmuş, önemli yatırımları kendine çekmiş ve kripto para projeleri için bir merkez üssü haline gelmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri de 2022 yılında kripto para dostu bir ülke olmak istediğini açıkladı, fakat bazı düzenleme ve politikaları aksini gösteriyor.
Yukarıda bahsedilen ülkeler, kriptolara karşı olumlu bir tutuma sahip olan tüm ülkeler değildir, daha fazlası vardır ve olacaktır. Bu ülkeleri ortak paydada buluşturan şey, aşırı vergilendirilmemiş ve düzenlenmemiş olmaları ve bireylerin kriptoları özgürce satın alabilmeleridir.
El Salvador
Orta Amerika'da yer alan El Salvador, 2021 yılında El Salvador Yasama Meclisi tarafından kabul edildikten sonra, Bitcoin'i yasal ihale olarak kullanan dünyadaki ilk ülke oldu.
Döneminin El Salvador Başkanı Nayib Bukele, ülkesindeki bu devrimi yaptığı sırada Kasım ayıydı ve Bitcoin tüm zamanların rekorlarını kırıyordu. Ülkedeki tüm işletmelerin Bitcoin’i kabul etmesinin önü açılırken, şirketler ve vatandaşlar vergi ödemelerini dahi kripto para ile yapabilecek hale geldi.
Kripto Para Dostu Olmayan Ülkeler
Bitcoin (BTC) dünyanın birçok yerinde olumlu karşılanırken, birçok yerinde de para birimlerinin dalgalı yapısı ve merkeziyetsiz olması sebebiyle temkinli yaklaşılıyor. Bazı ülkeler, kara para aklama gibi yasa dışı faaliyetleri desteklemek için kullanılmasından endişe ederken, bazı ülkeler de mevcut para sistemlerine yönelik bir tehdit olarak algılıyor.
Kripto paralar; Katar, Suudi Arabistan ve Çin gibi ülkelerde tamamen yasak olurken, Zimbabve, Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kamerun gibi ülkeler de örtülü yasaklara sahiptir.
Kripto paralar, aşırı enerji tüketimi, istikrarsızlaştırma veya suç faaliyetlerinin kolayca finanse edilebilmesi gibi nedenlerden dolayı yasaklanabiliyor.
Kriptoların Vergilendirilmesi
Bitcoin (BTC) ve kripto para birimlerinin vergilendirme yaklaşımları, ülkelerin sermaye kazançlarını, Bitcoin madenciliği gelirini ve dijital varlıkları içeren işlemleri vergilendirmek için farklı yaklaşımlar benimsemesiyle dünya çapında değişiklik gösterebilir.
Gelir bildirmemek ve vergi ödememek gibi uyumsuzluklar ciddi mali cezalara neden olabilir, dolayısıyla karmaşık ve sürekli değişen vergi ortamlarında gezinmek, kripto para birimi işlemlerine dahil olan bireyler ve işletmeler için çok önemlidir.
Türkiye’de, vergi mevzuatına göre kripto paralara ilişkin bir düzenleme olmadığından vergi alımı şimdilik söz konusu değildir.
Merkez Bankası Dijital Para Birimi (Central Bank Digital Currency, CBDC)
Merkez bankası dijital para birimleri (CBDC’ler), herhangi bir merkez bankası tarafından piyasaya sürülen, kripto para birimine benzer bir dijital varlık olarak karşımıza çıkar.
Dünyanın dört bir yanında bulunan birçok merkez bankası, dijital para birimlerini çıkarmanın potansiyel faydalarını, zararlarını ve zorluklarını araştırıyor. CBDC'lere karşı artan ilgi, Bitcoin (BTC) gibi merkeziyetsiz kripto para birimlerinin yasal statüsü için önemli etkilere sahiptir.
CBDC'lere olan ilgi arttıkça, merkeziyetsiz sanal para birimleriyle bir arada bulunabilir, onlarla rekabet edebilir ve daha fazla düzenleyici değişikliğe yol açabilir.
2023 yılında Türkiye’de, Dijital Türk Lirası’na ilişkin çalışmalar, seçili bankalar ve finansal teknoloji firmalarının katılımlarıyla genişletilecek ve geniş katılımlı pilot testlerin gerçekleştirileceği ileri fazlara geçilecektir.
Sonuç
Sonuç olarak; ülkelerin Bitcoin gibi kripto para birimlerini anlama ve düzenleme konusundaki işbirliği çabaları, çeşitli ve sürekli gelişen bir yasal manzara ile sonuçlandı. Ülkeler, ortaya çıkan riskleri ve fırsatları ele almak için düzenleyici çerçevelerini iyileştirmeye devam ediyor, bu sebeple Bitcoin ve kripto para birimlerini yöneten yasal manzara dinamikleşiyor.
Dolayısıyla, Bitcoin ve kripto para birimlerine karşı düzenlemeleri sürekli olarak takip etmekte fayda var. Birlikte, blockchain teknolojisi harikası Bitcoin'in Türkiye'deki yasal statüsünü keşfetmeye devam ederken, sanal para birimlerini zenginleştirerek daha parlak bir gelecek inşa edebiliriz.
