Uzun Pozisyon Sıkıştırması (Long Squeeze) Nedir?
RehberUzun pozisyon sıkıştırması (long squeeze) nedir? Long squeeze nasıl anlaşılır? Uzun pozisyon sıkıştırması örnekleri nelerdir?
Yatırım yaparken uzun (long) pozisyon sıkıştırması, bazıları için iyi, bazıları için kötü haber anlamına gelebilir. Bu makalemizde long pozisyon sıkıştırması (long squeeze) nedir, nasıl anlaşılır ve açık pozisyonları nasıl etkileyebileceğine bakacağız.
Uzun Pozisyon Nedir?
Yatırım yaparken, uzun pozisyona girmek, zaman içinde değerinin artmasını beklediğiniz bir hisse senedi ya da kripto para birimini satın almayı içerir. Genellikle, pasif yatırım veya satın al ve sakla yatırımı olarak bilinen bir yatırım stratejisine uyar çünkü yaptığınız hemen hemen tek şey satın alıp saklamaktır. Longa girmek veya uzun pozisyon almak, çoğu insanın yatırım yapmayı düşündüklerinde asıl düşündükleri şeydir. Aslında, uzun pozisyon çoğu bireysel yatırımcı tarafından tercih edilen bir stratejidir. Elbette, bir enstrümanı seçip satın aldıktan sonra yönetmek daha az çaba gerektirir.
Uzun Pozisyon Nasıl Açılır?
Uzun pozisyona girmek, doğrudan dayanak bir varlığa yatırım yapılarak veya vadeli işlem ve opsiyon ürünleri satın alınarak yapılabilir. Doğrudan bir varlığa yatırım yaparken, bu varlığın sahipliğini alırsınız. Sonuç olarak, kâr elde etmek için fiyatın yükselmesini beklersiniz. Doğrudan bir varlığa yatırım yaptığınızda elinizdeki sermaye ile satın alım yaparsanız. Vadeli işlem ve opsiyon piyasalarında longa girmek için kaldıraç kullanabilir ve pozisyonunuzun büyüklüğünü ve böylece kârınızı artırabilirsiniz. Aynı zamanda olası zararda artar. Kaldıraç kullanırken borsanızdan elinizde olmayan sermayeyi borç alır ve bunun karşılığında borsanıza işletim ücreti ödersiniz.
Not: Bir varlığa kaldıraç ile, yani komisyoncunuzdan ödünç aldığınız parayı kullanarak yatırım yaptığınızda, uzun pozisyon sıkıştırması durumda satış yapmak zorunda kalma riskiniz artar. Söz konusu varlığın fiyatı düştüğünde, bir marj çağrısı ile karşılaşabilirsiniz. Komisyoncunuz sizden hemen hesabınıza ek sermaye eklemenizi isteyebilir veya borsa hesapta bulunan kendi seçtiği varlıkları satabilir.
Uzun Pozisyonun Artı ve Eksileri
Uzun ve kısa pozisyona girmenin kendisine özgü artı ve eksileri vardır. Bunlar kısaca aşağıdaki gibidir:
Artıları
- Tarihsel olarak, hisse senetleri ve çoğu kripto para birimi uzun vadede yükseldi. Yani, ortalama olarak, uzun pozisyonlar almak yatırımcılara para kazandırmıştır. Aslında, pasif yatırım yaklaşımı, genellikle on yıllar boyunca daha aktif bir yatırım yaklaşımından daha iyi performans göstermiştir.
- Uzun pozisyona girmek (satın alıp saklama stratejisi), diğer stratejilere göre daha düşük riskli olma eğilimindedir.
- Bir hisse senedini alıp en az bir yıl elinizde tutarsanız, sattığınızda elde ettiğiniz kâr üzerinden ödediğiniz vergiler daha düşük olur.
Eksileri
- Paranız satın aldığınız varlığa uzun bir süre boyunca bağlı kalır.
- Ne kadar uzun süre elinizde tutarsanız, şirketin satılması, iflas etmesi veya kripto para projelerinin kapanması gibi olumsuz bir olaya maruz kalma ihtimaliniz artar.
- Satış yapmak için önceden belirlediğiniz zamanda bir ayı piyasası şiddetlenirse olası zararınız artabilir.
- Vadeli işlem ve opsiyon piyasalarında uzun pozisyonlar doğru yönetilmezse tüm hesabın kaybına neden olabilir.
Uzun Pozisyon ve Kısa Pozisyon Arasındaki Farklar Nelerdir?
Bir varlıkta "uzun" bir pozisyona sahip olmak, o varlığın sahibi olduğunuz anlamına gelir. Her türlü yatırımcı, satın aldığı enstrümanın gelecekte değer kazanacağı beklentisiyle "uzun" pozisyonlarını korurlar. "Uzun" pozisyonun tersi "kısa" pozisyondur. "Kısa" pozisyon genellikle sahibi olmadığınız bir varlığın satışıdır. Açığa satış olarak da bilinir ve açığa satış yapan yatırımcılar, varlığın fiyatının düşeceğine inanırlar. Fiyat düşerse, varlığı daha düşük fiyattan satın almış ve daha yüksek fiyattan satmış olurlar. Enstrümanın fiyatı yükselirse ve daha sonra daha yüksek fiyattan geri alırsanız, zarar edersiniz. Açığa satış ve kaldıraçlı uzun pozisyonlar deneyimli yatırımcılar içindir.
Long Pozisyon Sıkıştırması (Long Squeeze) Nedir?
Long pozisyon sıkıştırması, daha iyi bilinen kısa pozisyon sıkıştırması ile karşılaştırılabilir. Uzun pozisyon sıkıştırması, az sayıda kararlı veya panik halindeki yatırımcının kısa bir süreliğine büyük oranda fiyat dalgalanması yaratmasıdır. Genellikle likit olmayan varlıklarda olmaya daha yatkındır.
| Uzun Pozisyon Sıkıştırması | Kısa Pozisyon Sıkıştırması |
|---|---|
| Bir varlığa sahip olan yatırımcıların hepsinin bir kerede satmasıyla oluşur. | Bir varlıkta kısa pozisyon açan yatırımcıların pozisyonlarını kapatmak için acele etmesiyle oluşur. |
| Fiyatları aşağı çeker. | Fiyatları yukarı çeker. |
| Daha az yaşanır. | Daha çok yaşanır. |
| Kayıplar varlığın fiyatı ile sınırlıdır. | Sınırsız kayıp potansiyeli vardır. |
| Kısa pozisyonları olanlar kâr elde eder. | Uzun pozisyonları olanlar kâr elde eder. |
Açığa satış yapan satıcılar bir varlığın alım satımını kısa bir süreliğine tekele alarak fiyatta ani bir düşüşe neden olabilir. Ancak, uzun pozisyon sıkıştırmasında, uzun süre elinde söz konusu varlığı tutanların da pozisyonlarını terk etmeye başlaması için yeterli paniğin oluşmasını gerektirir. Satış için temel bir dayanağı olmayan uzun pozisyon sıkıştırması bir süre devam edebileceği gibi çok kısa da sürebilir. Bir long squeeze yaşandığında, söz konusu varlığın aşırı satılıp satılmadığı koşullarını izleyen kısa vadeli tüccarlar, fiyat "çok düşük" kabul edilen bir noktaya gelince devreye girer ve alım yaparak fiyatları yukarı çeker.
Uzun pozisyon sıkıştırması herhangi bir piyasada meydana gelebilir, ancak düşük likidite olan piyasalarda daha fazla yaşanır. Likidite çok önemli bir rol oynarken, teknik faktörler, arz ve talep de rol oynar. Agresif bir şekilde yükselen bir varlık uzun pozisyon sıkıştırmasına daha yatkın hale gelir, bu özellikle fiyat düştüğünde hacim çok yüksekse gerçekleşebilir. Fiyat önemli ölçüde düşerse, zirveden ya da zirveye yakın satın alan tüm yatırımcılar sürüler halinde çıkmaya başlar ve bu düşüşü yani sıkıştırmayı daha da derinleştirir. Birçoğu, fiyatın düşüşten sonra mevcut seviyelere veya daha yüksek seviyelere geri döneceğini düşünse bile, kayıplarının daha da büyümesini göze alamaz.
Değer odaklı yatırımcılar, uzun süredir aşırı satılan varlıklar için kurtarıcı olmuştur. Uzun pozisyon sıkıştırması senaryosunun farkında olan değer ve derin değer yatırımcıları, gerçek iç değerlerine göre daha düşük seviyelerde işlem gören varlıklara genellikle hızlı tepki verirler. Bir enstrüman uzun pozisyon sıkıştırması düşüşünden kurtulmazsa, satışın muhtemelen temel bir nedeni vardır veya varlık başlangıçta aşırı fiyatlandırılmıştır. Bu durumda, satış makul ve haklıdır ve tipik olarak bir long squeeze olarak değerlendirilmez.
Uzun pozisyon sıkıştırması durumları ortaya çıktığında, bunlar genellikle sınırlı likidite ve düşük piyasa değerine sahip varlıklarda veya piyasada yüksek oynaklık olduğu zamanlarda olabilir. Bu küçük ve hatta mikro piyasa değerli varlıklar, çoğu zaman bu düzensiz ticaret hacimlerinden fiyat seviyelerini destekleyebilecek sağlıklı bir likidite seviyesine sahip değildir. Hızlı bir tüccar veya otomatik ticaret sistemi, diğerleri bir varlığı aşırı satış durumuna geri getirmeden önce uzun pozisyon sıkıştırmasından yararlanabilir.
Son olarak bir uzun pozisyon sıkıştırması bir balina yatırımcının büyük bir satış emri girmesinden kaynaklanabilir ve bu piyasada ardı ardına satışlara neden olabilir. Bunu ancak, söz konusu varlık ile aktif olarak ilgilenen binlerce yatırımcı ve bu yatırımcıların satışı emebilecek likiditesi olması durumu durdurabilir. Genellikle en bilinen varlıklarda likidite vardır ve bundan dolayı uzun pozisyon sıkıştırması daha az şiddetli olma eğilimindedir.
Kripto Para Birimlerinde Uzun Pozisyon Sıkışması
Kripto para birimlerinde long squeeze en iyi Bitcoin (BTC) grafiğinden alınan bir örnek ile anlatılabilir. Yukarıdaki 1 dakikalık Bitcoin grafiğinde BTC fiyatı sadece 23 dakika içinde yaklaşık 432 dolar geriledi. Bitcoin bu 23 dakika içinde 24.274 dolardan %1.78 gerileyerek 23.840 dolara düştü. Bu düşüşün nedeni her şey olabilir; piyasadaki satıcıların artması, yeni bir gelişme vs. Ayıca bu düşüşün bir long squeeze olduğu ise fiyatın devam eden dakikalarda Bitcoin fiyatının toparlanması ile ortaya çıkıyor. Aksi takdirde fiyat düşmeye devam etseydi bu hareket daha da derinleşeceğinden normal bir düşüş hareketi olarak adlandırılacaktı.
Long Squeeze Nasıl Anlaşılır?
Uzun pozisyon sıkıştırması gerçekleşmeden önce tespit etmek, birçok yatırımcı ilk önce bir varlığın dolaşımdaki sayısına bakar. Satın alınabilecek sınırlı miktarda varlık varsa, bu, piyasadaki hisse fiyatını (arz ve talebe dayalı olarak) daha az kişinin kontrol ettiği anlamına gelir. Bu nedenle, bir satış meydana geldiğinde, daha keskin olacaktır ve daha büyük bir uzun pozisyon sıkıştırması ile sonuçlanacaktır.
Bir varlığın fiyatı artıyorsa ve alım hacmi yüksekse, long squeeze yaşanma ihtimali artar. Bunun nedeni, piyasanın aşırı satın alınması ve hisse senetlerinin aşırı değerli hale gelmesidir. Bu gerçekleştiğinde, birçok kişi piyasa geri dönmeden önce satış yapmaya çalışır. Uzun pozisyon sıkıştırması genellikle piyasayı hazırlıksız yakalar ve sınırlı arz ve yükselen fiyatlar, long squeeze olacağını garanti etmez. Uzun pozisyon sıkıştırmasını tetikleyen olaylar dayanak varlığın piyasasına bağlıdır. Örneğin, zayıf şirket kazançları hisse senedi fiyatlarının aniden düşmesine neden olurken, faiz oranlarındaki değişiklikler forex piyasasında uzun pozisyon sıkıştırmasını tetikleyebilir.
Uzun Pozisyon Sıkıştırması Örnekleri Nelerdir?
Uzun pozisyon sıkıştırmasına en iyi örnek, Nisan 2020'de, ABD'nin ham petrol ölçütü olan West Texas Intermediate için bir vadeli işlem sözleşmesinin fiyatının tarihte ilk kez negatife düşmesiyle meydana geldi. 20 Nisan 2020'de ödeme tarihi Mayıs 2020 olan bir WTI vadeli işlem sözleşmesinin fiyatı 55,90 dolar düşerek varil başına eksi 37,62 dolardan kapandı. Emtia ticaretinde, alım satım yapanların emtianın (örnekte petrol-WTI) fiziksel teslimini almak zorunda kalmamak için vadeli işlem sözleşmelerini sona erme tarihinden önce satmaları gerekir. Ancak, COVID-19 nedeniyle düşen petrol talebi ve artan üretimin tetiklediği arz fazlası ile, fiziksel teslimatı kabul edemeyen tüccarların pozisyonlarından hızla çıkmaları gerekti. Aksi takdirde, ağır cezalar ve para cezaları ile karşı karşıya kalacaklardı. Bu satışlar yatırımcıların marjin çağrısı almasına ve stop loss emirlerinin tetiklenmesine neden oldu. Fiyatın daha da düşmesi ile ek marjin çağrısı ve stop loss emirlerini tetiklenmesi ile WTI vadeli işlem sözleşmesinin fiyatı çok büyük bir darbe alarak eksiye düştü.
2008'de Bear Stearns, şirketin nakit kaygıları olduğuna dair piyasa söylentilerinin ardından hisse senedinden long squeeze yaşadı. Yatırımcıların bu senaryo ile hisse senetlerini satmaya başlaması, uzun pozisyon sıkıştırması ile sonuçlandı, bu da diğer birçok stop loss emrini tetikledi ve şirket hisselerinin düşüşünü hızlandırdı.
Özet:
- Uzun pozisyon sıkıştırması, bir varlığın fiyatının hızlı ve beklenmedik bir şekilde düşmesidir.
- Yatırımcılar ve uzun pozisyonlu tüccarlar üzerinde olumsuz etkiye neden olabilir.
- Uzun pozisyon sıkıştırması yatırımcıları hazırlıksız yakalayabilir ve kayıpları sınırlandırmak için onları pozisyonlarını kapatmaya zorlayabilir.
- Uzun pozisyon sıkıştırması sırasında kısa bir pozisyona sahip olan yatırımcılar kâr elde eder.
