Waves Coin (Waves) Nedir?
RehberWaves nedir? Waves Coin Nedir? Projenin kurucusu, özellikleri, kullanımı ve çalışma sistemi ile ilgili tüm bilgileri burada bulabilirsiniz.
Waves Nedir?
Waves; 2016 yılında hayata geçirildikten sonra custom token oluşturulması için bir blockchain platformundan, akıllı sözleşme çözümünden ve WAVES DEX adlı özel bir merkeziyetsiz borsadan oluşan bir ekosistem haline geldi. Yatırım ile ilgilenen kişiler, Bitcoin gibi mutlaka Waves projesini de işitmiştir. Piyasa meraklıları için Waves nedir? sorusuna ayrıntılı bir şekilde yanıt arayalım.
Waves platformu, geliştiricilerinin dijital varlıkların yönetimini içeren günlük uygulamalarda blockchainin yavaş uygulanması olarak algıladıkları şeye bir çözüm olarak hayata geçirildi. Söz konusu geliştiriciler, aşağıda yer alan sorunların çözüme kavuşturulması şartıyla blockchain benimseme sürecinin hız kazanacağına ve daha fazla alanı kapsayacak şekilde yapılacağına inanıyorlar:
Blockchainin dijital varlıkların tokenizasyonu vasıtasıyla değer aktarımını sağlama konusundaki ana görevi, genel olarak akıllı sözleşmelere odaklanma gibi diğer konular tarafından gölgede bırakılıyor. Waves platformu, dünyanın herhangi bir noktasında hangi itibari ya da kripto para birimi baskın olursa olsun kripto platformlarında çeşitli dijital varlıkların tokenizasyonunu ve alım satımını kolaylaştırmayı hedefliyor.
ICO’lar (İlk Dijital Para Arzı), blockchain projesinin oluşturulmasında önemli bir rol oynuyor fakat bunların yaratılması pek de kolay bir süreç değildir. Waves projesi, ICO’ları düşük maliyetli ve kullanıcı dostu bir şekilde gerçekleştirmeye yönelik bir platform olmayı amaçlıyor.
Proje lansmanının ardından kripto para alım satım süreci, çeşitli kripto para borsalarında genel olarak yetersiz şekilde destekleniyor. Waves platformu, kullanıcılarının WAVES ya da söz konusu platformda oluşturulan diğer herhangi bir token için ana akım kriptolarını takas etmelerine imkân tanıyan merkeziyetsiz kripto para borsasını (DEX) içeriyor. Bu borsa, aynı zamanda ABD Doları ve Euro gibi itibari para birimlerine bir geçiş işlevi görüyor.
Blockchainin daha hızlı, ölçeklenebilir ve merkeziyetsiz olması gerekiyor. Proje, bunu geliştirmek amacıyla platformun verimini artırırken blok oluşturma sürelerini hızlandıran ve gereksiz fork potansiyelini azaltan Waves-NG protokolünün uygulanmasını içeriyor.
Akıllı sözleşme mekanizmalarının çeşitli varlıklar ile başa çıkabilmek için optimize edilmesi önem arz ediyor. Platform, akıllı hesaplar ve akıllı varlıklar gibi kategorilerin oluşturulmasına olanak sağlayan RIDE isimli özel bir dilin uygulanmasıyla bunu daha kolay bir hale getirmeyi öneriyor. Waves nedir? diye merak edenler için projenin derinliklerine biraz daha inebiliriz.
Waves Ne Projesi?
Waves blockchain, kullanıcıların custom token oluşturmasını ve piyasaya sürmesini sağlamayı hedefliyor. Kapsamlı bir akıllı sözleşme programlamaya gerek kalmadan tokenların oluşturulmasına ve alınıp satılmasına imkân tanıyor. Bunun yerine tokenlar, blok zincirindeki kullanıcı hesaplarında çalışan komut dosyaları vasıtasıyla oluşturulabiliyor ve yönetilebiliyor.
Buradaki düşünce, yeni kripto paraların (ve onları yöneten uygulamaların) geliştirilmesinin, geleneksel bir web uygulamasını başlamaktan büyük ölçüde farklı olmaması gerektiğidir. Bu hedef doğrultusunda programlar ve uygulamalar, söz konusu işlemlerin eklentileri olarak çalışıyor ve yeni varlıklara eşsiz bir tanımlayıcı veriliyor. Komut dosyaları sadece varlık oluşturulurken eklenebiliyor. Bu varlıkların, Waves ekosistemi içerisinde ticaret yapmak amacıyla tasarlandığı biliniyor.
2018 yılında proje ekibi, akıllı sözleşme işlevselliği ekleyerek üçüncü tarafların merkezi olmayan uygulamalar (dapp’ler) oluşturmalarına imkân tanıdı. Bu bakımdan Waves’in kısacası akıllı sözleşmeler ve merkezi olmayan uygulamalar (dapp'ler) dâhil olmak üzere birçok kullanım alanını destekleyen çok amaçlı bir blok zinciri platformu olduğu söylenebilir. İlk blok zinciri platformlarını hız, kullanım rahatlığı ve fayda bakımından geliştirmek amacıyla yola çıkan platform, zaman içerisinde değişimden geçerek yeni özelliklere sahip oldu.
Peki, Waves Coin nedir? Kullanıcılar tarafından dapp oluşturulmasına imkân tanıyan platformun yerel kripto para birimi WAVES olarak adlandırılıyor. Ekim 2022 itibarıyla piyasa değeri bakımından 95’inci sırada yer alan kripto para birimi, blok ödülleri gibi standart ödemeler için kullanılıyor.
Waves Nasıl Kullanılır?
Waves, ilk blok zinciri platformlarını ve ürünlerini geliştirmek üzere karşımıza çıkan bir proje oldu. Süreçleri geliştirmek ya da yeni hizmetler yaratmak amacıyla blok zincirini kullanmayı düşünen iş kuruluşlarına hitap etmeyi hedefleyen proje, merkezi olmayan uygulamaların yani dapp'lerin ve akıllı sözleşmelerin geliştirilmesine destek vererek kullanım kolaylığının ve hızın rekabette üstün gelmesini sağladı.
Bunun üzerine merkeziyetsiz finans (DeFi) odaklı platform Neutrino ile çapraz zincir ve oracle ağı Gravity gibi ürünlerin yanı sıra bir de merkeziyetsiz kripto para borsası ortaya çıktı. Proje, ERC-20 standardı ile WAVES’i kullanıma sunarak platformun Ethereum ağı ile birlikte çalışabilir olacağını açıkladı.
Binance tarafından listelenmiş durumda olan Waves Coin, ağın korunmasında ve işletilmesinde kritik bir rol üstleniyor. Aynı zamanda custom token oluşturulması ve işlem ücretlerinin ödenmesi için kullanılıyor. Waves Coin sahipleri, blok zincirine kimin yeni blok ekleyeceğini ve işlemler için ödenen ücretlerden kimin pay alacağını belirliyor.
Tam düğüm olmak isteyen herhangi bir kullanıcının en az 1,000 WAVES bakiyesine ihtiyacı vardır. Proje, çok fazla token sahibi olmayan kullanıcıların düğümlerini kiralayarak madencilik sürecine katılmalarını sağlıyor. Kiralamanın maliyeti 0,002 WAVES olarak ifade ediliyor. Yukarıda Waves Coin nedir? sorusuna yanıt vermiş olduk. Şimdi projenin çalışma sistemi ile ilgili ayrıntılara göz atabiliriz.
Waves Nasıl Çalışır?
- Waves Platformunun Yapısı:
Platformun merkezinde iki ayırt edici özelliğe sahip bir yapı bulunuyor: iki katmanlı sistem ve kiralanmış hisse kanıtı (LPoS) modeli.
İki katmanlı sistem, Waves’in ölçeklenebilirlik ile ilgili muhtemel problemlerle başa çıkmasına katkıda bulunmak amacıyla tasarlanmıştır. Blok zinciri, yazılımını çalıştırmak için iki farklı türde düğüme izin veriyor: tam düğümler ve hafif düğümler. Tam düğümler işlemlerin tam bir geçmişini tutarken hafif düğümler ise işlem onayı ve ağ içerisindeki etkileşimler için tam düğümlere bağımlı oluyor. Böylece hafif düğümlerin blok zincirini indirmelerine gerek olmuyor, bunun yerine mevcut ağ durumu ile çalışıyorlar. Bu durum ilerleyen süreçte ödeme doğrulamaları ile ilgili daha basit prosedürlerin yürütülmesi için temel olarak kullanılıyor.
Waves, konsensüs mekanizması olarak Bitcoin’in iş kanıtına (PoW) alternatif olarak oluşturulan hisse kanıtının (PoS) bir varyasyonunu yani kiralanmış hisse kanıtını (LPoS) kullanıyor. Hisse kanıtı protokolleri, Bitcoin madenciliğinde karşılaşılan "enerji tüketiminin yüksekliği" gibi problemlere son vermeye odaklanıyor. Söz konusu protokoller, Bitcoin madenciliği ile ilgili problemlere adeta meydan okuyor.
Projenin kullandığı kiralanmış hisse kanıtı modeli (LPoS) modeli, WAVES varlıklarıyla ayrılmaz bir şekilde çalışıyor. Tam düğüm çalıştırmak yerine kullanıcılar, (kiralama başına 0,002 WAVES fiyatı üzerinden) ağı çalışır durumda tutan tam düğümlere tokenlarını kiralayabiliyor. 1,000 WAVES tokenı alındığında tam staking düğümü oluşturuluyor. Yani bir kullanıcı, gerekli miktarda token sahibi olmasa bile varlıklarını bir madencilik havuzuna kiralayarak staking sürecine katılabiliyor.
- Waves-NG Protokolü:
Ethereum platformu ile ERC-20 standardının, ICO’lar vasıtasıyla kripto para piyasaya sürmek ve akıllı sözleşmeler oluşturmak isteyenler için popüler bir tercih haline geldiği görülüyor ancak bazı sorunlar mevcut olduğunda bu çözümün yüzde 100 dayanıklı olduğunu söylemek yanlış olur. Waves; yüksek ücretler, yavaş işlem hızı ve ölçeklendirme için destek eksikliği gibi problemlerin üzerine eğilerek kendisini uygun bir alternatife dönüştürmek istiyor.
Söz konusu ağ, bu nedenle blockchain tarafından dakikada binlerce işlemin işlenmesine izin vermesi ve ağ üzerinde fork oluşumunu imkânsız hale getirmesi beklenen bir protokolü uyguladı. Waves-NG denilen protokol, önemli bir Bitcoin destekçisi olan Emin Gün Sirer’in önerdiği Bitcoin-NG teknolojisi çevresinde tasarlandı. Model, blokların benzer aralıklarla keşfedilmesi ve madencilerin bunları ağa göndermeye başlamalarının ardından yeni işlemlerin işlenmesi ilkesini ortadan kaldırıyor.
Waves-NG modeli, bunun yerine madencilerin önceden seçilmesine ve bu madencilerin ilaveten iş kanıtına gerek kalmadan mikro işlemlerle otomatik olarak yüklenen bir anahtar blok oluşturmalarına imkân tanıyor. Böylece ağ izin verir vermez platformun işlemleri onaylaması mümkün oluyor. Bu şekilde işlem hızı ve kapasitesi artırılıyor.
Waves-NG, aynı zamanda ağın koşullarına ve durumuna göre en yüksek verime ulaşmasını sağlayarak ölçeklenebilirlik problemine çözüm getirmek istiyor. Bu, güvenliği riske atabilecek ve fork ihtimalini artırabilecek şekilde düşürülmüş blok aralıklarına gitmek yerine işlem gecikmesini minimum seviyeye indirme stratejisi olarak nitelendiriliyor.
- Merkeziyetsiz Borsa (DEX):
Merkeziyetsiz kripto para borsası, ekosistemin önemli bir parçası olarak görülüyor. Borsa, Waves platformunun token oluşturma kabiliyetlerinin desteklenmesi ve güvence altına alınmış anonimlikle birlikte temel alım satım işlevlerinin sunulması için hayata geçirilmiştir.
Kripto para dünyasında hack ile ilgili büyük bir risk söz konusu. DEX kullanıcılarının varlıkları direkt olarak cüzdanlarında saklanırken bu şekilde hack riski azaltılıyor. Borsa yöneticilerinin yetkileri de merkeziyetsiz oluyor. Kullanıcı fonlarının dondurulması ya da alım satım ve çekme kapasitelerinin kısıtlanması durumlarında olduğu gibi kullanıcıların fonlarına yönelik gelişigüzel bir şekilde yaptırım uygulanamıyor.
Burada alım ve satım emirleri için otomatik bir eşleştirme sistemi uygulanıyor. Eşleştirme sisteminin yazılımının açık kaynaklı olduğu biliniyor. Bu nedenle ağda yer alan düğümler kendi sistemlerini uygulayabiliyor. Düğümler, ayrıca alım satım faaliyetlerine karşılık olarak WAVES kazanma imkânına sahip olabiliyor.
- Akıllı Varlıklar:
Waves, 2018 yılının Eylül ayında akıllı sözleşme özelliklerini hayata geçirdi. Platform; atomik takas, çoklu imza adresleri, token dondurma, oylama ve oracle’lar gibi özellikleri garanti ediyor.
Ethereum’dan farklı olarak buradaki akıllı sözleşmelerin yürütülmesi için eşdeğer bir “gas” gerekli olmuyor. Bunun yerine minimum bir ücret ödenmesi gerekiyor. Ekip, platform için özel olarak RIDE isimli yeni bir programlama dili oluşturdu. RIDE dili, geliştiriciler tarafından akıllı hesapların ve akıllı varlıkların oluşturulmasına imkân tanıyor.
Akıllı varlıklar; gerçek dünyadan maddi ve maddi olmayan varlıkları temsil eden, Waves ağında geçerli komut dosyası kurallarına göre alınıp satılabilen ve takas edilebilen sanal para birimi tokenlarıdır. Varlığa eklenen komut dosyası, söz konusu varlıkla ilgili her işlemin doğrulanmasından sorumlu oluyor. Bu yüzden akıllı varlıkların daha düşük işlem ücretleri ile daha fazla anonimlik ve özerklik sunması gerekiyor.
Waves Kime Ait?
Waves, “Sasha Ivanov” olarak da bilinen Alexander Ivanov tarafından kuruldu. Ivanov, Ukrayna’da dünyaya geldi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerine projenin yükselişe geçmesi tesadüf değildi çünkü Vitalik Buterin ya da Gavin Wood gibi önemli isimler, Ukrayna ile dayanışma mesajları veriyorlardı.
Her zaman kripto alanında aktif bir şekilde çalışma yürüten Ivanov, Coinomat platformunu ve Cooleindex indeksleme sitesini kurdu. Aynı zamanda ABD Doları’na bağlı bir stablecoin olarak bilinen CoinoUSD’nin ilk versiyonunu hayata geçirdi.
Waves Kripto Para Hangi Ülkeye Ait?
Waves, herhangi bir ülkeye ait değildir. Platformun veya kripto para biriminin herhangi bir ülkeye ait olduğunu söylemek yanlış olur. Merkeziyetsiz bir yapıya sahip olan ağa herkes katılım sağlayabilir. Waves Coin; Binance, Gate.io, Huobi Global, KuCoin ve Kraken gibi büyük borsalarda listelenmiştir. Örneğin, kripto para piyasası ile ilgileniyorsanız Binance borsasında hesap oluşturarak Bitcoin veya Tether karşılığında Waves Coin satın alabilir, dilerseniz yatırım yapabilirsiniz.
