Web 3.0 Nedir?

Web 1.0 metin tabanlı veya salt okunur web, Web 2.0 katılımcı veya sosyal web ve Web 3.0 açık, merkezi olmayan ve kapsayıcı web'dir. Web 1.0, web'in temeliydi ve statik metin ve resimlerden oluşuyordu. Yeni nesil Web 2.0, etkileşim ve sosyal medya tarafından tanımlandı. Web 3.0 blok zinciri gibi açık teknolojiler ve metaverse gibi sürükleyici deneyimlerle tanımlanan web'in üçüncü yinelemesidir. Web 1.0 ve web 2.0 hakkında bu kısa bilgiden sonra Web 3.0 nedir? adlı konumuza açıklık getirelim.

Web 3.0 Nedir?

Web 3.0, web sitelerinin ve uygulamaların yapay zekâ (AI), makine öğrenimi (ML), büyük veri (big data), merkezi olmayan defter teknolojisi (DLT) gibi teknolojiler aracılığıyla bilgileri insan benzeri akıllı bir şekilde işleyebileceği, şu anda inşa edilmekte olan üçüncü nesil internettir. Şu anda, Web 3, Web 2'den Web 3'e geçişe bakarsak, inşa edilmesi 5-10 yıl alabilecek oldukça belirsiz bir kavramdır. Aslında, Web 2.0 platformlarının kademeli olarak yararlı Web 3.0 protokollerini sistemlerine yerleştirdiği uzun bir Web 2.5 çağını yaşıyoruz.

Uzmanlar arasında, blok zinciri destekli uygulamaların, yeterli merkeziyetsizliği sağlamak için Web 3.0'ın başarı olmada anahtar olacağı konusunda geniş bir fikir birliği var, aynı zamanda yapay zekâ (AI) ve makine öğrenmesi gibi araçlarının, semantik bir web haline gelmek için 3. nesil internetin otomatikleştirmesine ve ölçeklendirilmesine yardımcı olacağına dair de görüş var.

Web 3 aslında World Wide Web'in mucidi Tim Berners-Lee tarafından ilk olarak Semantik Web olarak adlandırılıyordu ve daha otonom, akıllı ve açık bir internet olmayı hedefliyordu.

Web 3 tanımı şu şekilde genişletilebilir: Veriler merkezi olmayan bir şekilde birbirine bağlanır, bu da mevcut nesil internetimiz için ileriye doğru büyük bir adım olacaktır. Günümüzde kullandığımız Web 2.0’dır. Veri depolama süreci merkezidir ve bu nedenle manipülasyona veya hack gibi daha kötü durumlara maruz kalabilir.

Ayrıca Web 3’de, kullanıcılar ve makineler verilerle etkileşime girebilecektir. Ancak bunun gerçekleşmesi için programların bilgiyi hem kavramsal hem de bağlamsal olarak anlaması gerekir. Bunu akılda tutarak, Web 3'ün iki temel taşı semantik web ve yapay zekâ (AI) teknolojileri olduğu bilinmelidir.

Web 3.0'ın Temelleri:

Web 3'ün tam olarak ne olduğuna dair katı bir tanım sağlamak zor olsa da, oluşturulmasına birkaç temel ilke bize rehberlik ediyor.

• Web 3.0 merkezi değildir: İnternet'in büyük bölümlerinin merkezi kuruluşlar tarafından kontrol edilmesi ve sahiplenilmesi yerine, mülkiyeti oluşturucuları ve kullanıcıları arasında dağıtılır.
• Web 3.0 izin gerektirmez: Herkes Web3'e katılmak için eşit erişime sahiptir ve hiç kimse dışlanmaz.
• Web 3.0 yerel ödemelere sahiptir: Bankaların ve ödeme işlemcilerinin eski altyapısına güvenmek yerine çevrimiçi para harcamak ve göndermek için kripto para birimini kullanılır.
• Web 3.0 ek güven istemez: Web 3 üçüncü taraflara güvenmek yerine teşvikler ve ekonomik mekanizmalar kullanarak çalışır.

Blockchain Teknolojisi Nedir?

Rehber 2 yıl önce Banu Fırıncılar

Blockchain, bir bilgisayar ağının düğümleri arasında paylaşılan dağıtık bir veritabanı ya da defter olarak karşımıza çıkıyor. Blockchain, bir veritabanı olarak bilgileri dijital formatta depoluyor. Blockchai...

Blockchain

Web 3.0 Nasıl Çalışır?

Web 1.0 ve Web 2.0 teknolojilerinde Hiper Metnin İşaretleme Dili (HTML) web sayfalarının düzenini ve dağıtımını tanımlar. HTML, Web 3.0’de temel bir katman olmaya devam edecek, ancak veri kaynaklarına nasıl bağlandığı ve bu veri kaynaklarının bulunduğu yer, web'in önceki nesillerinden biraz farklı olabilir.

Web 2.0 çağındaki birçok internet sitesi ve neredeyse tüm uygulamalar, veri sağlamak ve işlevselliği etkinleştirmeye yardımcı olmak için bir tür merkezi veritabanına güvenir. Web 3.0 ile, merkezi bir veritabanı yerine, uygulamalar ve hizmetler merkezi olmayan blok zinciri kullanır. Blockchain kullanılmasının amacı, merkezi otoritenin olmaması ve bunun yerine blok zincirin bir tür dağıtılmış fikir birliği ile çalışmasıdır.

Blockchain ve Web 3.0 topluluğu içinde gelişmekte olan bir yönetişim ideali, merkezi olmayan özerk organizasyon (DAO) kavramıdır. DAO ile bir platformun operasyonlarını yöneten merkezi bir otoriteye sahip olmak yerine, Web 3.0 teknolojileri ve toplulukları, merkezi olmayan bir yaklaşımla bir tür öz yönetim sağlar.

Web 3.0 ayrıca, fiat para biriminden daha çok kripto para birimiyle çalışır. Finans ve merkezi olmayan bir ödeme şekliyle mal ve hizmetler için ödeme yapma yeteneği, tümü blok zinciri teknolojisi üzerine inşa edilmiş ve etkinleştirilen kripto para birimlerinin kullanımıyla Web 3.0'da etkinleştirilir.

Hem Web 1.0 hem de Web 2.0, öncelikle IPv4 adresleme alanı ile oluşturulmuştur. On yıllar boyunca internetin muazzam büyümesinin bir işlevi olarak, Web 3.0'da daha fazla internet adresine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunu IPv6 sağlar.

Web 3.0 Araçları Nelerdir?

Web 3.0 alanına odaklanan birkaç araç aşağıdaki gibidir. Bunların halen geliştirilme aşamasına olduğuna dikkat edilmelidir.

• Chainstack: Chainstack, açık, güvenilir ve sağlam temellere sahip yeni nesil internet uygulamaları için Web 3 altyapısına hızlı ve güvenilir erişim sağlar. DeFi, NFT, oyun, analitik ve diğer sektörlerdeki binlerce yenilikçi, ölçeklenebilir Chainstack API'leri, araçları ve hizmetleri tarafından desteklenmektedir.
• Solidity: Solidity, akıllı sözleşmeleri uygulamak için nesne yönelimli, üst düzey bir programlama dilidir. Akıllı sözleşmeler, Ethereum (ETH) blockchain ağındaki koşullu işlemleri yerine getiren sözleşmelerdir.
• NFTs2Me: NFTs2Me, NFT koleksiyonları ve toplulukları oluşturmak, dağıtmak ve yönetmek için çok zincirli bir platformdur. NFT temelli sanat eserleri oluşturmaya, düşük ücretli dağıtıma ve gelişmiş işlevlere olanak tanır. Farklı basım türleri vardır, ERC-20 veya yerel kripto para desteği, alt alan adı, topluluk yönetimi, token geçidi, airdrop'lar ve diğer hizmetlere sahiptir.
• WatchData: WatchData, blockchain geliştiricileri için bir platformdur. Bu Web 3 aracı, blockchain uygulamaları oluşturmayı ve çalıştırmayı kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Gerçek zamanlı blockchain verilerinin entegrasyonunu kolaylaştırmak için ham ve yapılandırılmamış blockchain verilerini anlamlı bir biçime dönüştürmeyi amaçlayan bir çözüme sahiptir.
• Hardhat: Hardhat bir Ethereum (ETH) geliştirme ortamıdır. Herkes yazdığı akıllı sözleşmelerini burada derleyebilir ve bir geliştirme ağında test edebilir. Solidity yığın izlemelerini, console.log verileri ve daha fazlasına erişim sunar.
• MetaMask Cüzdan: Tarayıcı uzantısında ve mobil cihazlarda kullanılabilen lider bir kripto para birimi cüzdanıdır. Güvenli bir şekilde kripto para birimi satın almak, saklamak, göndermek ve takas etmek için kullanılır. 30 milyondan fazla kullanıcı tarafından güvenilmektedir.
• Rust: Rust, özellikle güvenli eşzamanlılık olmak üzere performans ve güvenlik için tasarlanmış çok paradigmalı, genel amaçlı bir programlama dilidir.

MetaMask Nedir? Nasıl Kullanılır?

Rehber 2 yıl önce Burak Atik

Günümüzde hiç kimse cüzdanı olmadan alışverişe çıkmaz. Benzer bir şekilde blockchain üzerinde işlem yapmak için bir kripto para cüzdanına ihtiyaç duyulur. Bu tarz bir cüzdan insanların kriptografik dünya ile...

MetaMask

Web 3.0'ın Temel Özellikleri

Web 3.0 nedir? sorusuna henüz resmi bir tanım verilmemiş olsa da, birkaç ayırt edici özelliği vardır:

1. Ademi merkeziyetçilik Web 3.0'ın temel ilkesidir. Web 2.0'da bilgisayarlar, farklı web adresleri biçimindeki HTTP'yi kullanarak, genellikle tek bir sunucuda sabit bir konumda tutulan verileri arar. Web 3.0 ile bilgi aynı anda çok sayıda lokasyonda saklanabilir ve tek bir lokasyondan ziyade içeriğine göre bulunacağı için merkezi olmayan hale gelebilir. Bu, şu anda Meta ve Google gibi internet devlerinin elinde bulundurduğu muazzam veritabanlarını ortadan kaldırarak bireylere daha fazla güç verecektir.
2. Web 3.0 ile kullanıcılar, merkezi olmayan veri ağları aracılığıyla kendi verilerini satabilecek ve mülkiyet kontrolünü ellerinde tutabileceklerdir. Bu veriler, cep telefonları, masaüstü bilgisayarlar, cihazlar, otomobiller ve sensörler gibi çok çeşitli güçlü bilgi işlem kaynakları tarafından üretilecektir.
3. Merkezi olmayan ve açık kaynaklı yazılım tabanlı Web 3.0’da herhangi bir tarafa güven duymaya gerek yoktur. Yani, katılımcılar güvenilir bir aracı ile etkileşime girmeden istedikleri veriler ile doğrudan etkileşim kurabilecek. Web 3.0 izinsizdir. Bu her bireyin herhangi bir yönetim organının izni olmadan istediği her veriye erişebileceği anlamına gelir. Bu, merkezi olmayan uygulamalar (dApps) olarak da bilinen Web 3.0 uygulamalarının blok zincirleri, merkezi olmayan eşler arası ağlar veya ikisinin bir karışımı üzerinde çalışacağı anlamına gelir.
4. Yapay zekâ (AI) ve makine öğrenmesi: Semantik web ve doğal dil işleme tabanlı teknolojilerin yardımıyla Web 3.0, makinelerin bilgileri insanlara benzer şekilde kavramasını sağlayacaktır. Web 3.0 ayrıca, veri ve algoritmalar kullanarak insan öğrenimini taklit eden ve doğruluğunu kademeli olarak artıran yapay zekânın (AI) bir alt kümesi olan makine öğreniminden de yararlanacak. Mevcut çabaların çoğunu oluşturan sadece hedefli reklamcılık yerine, bu yetenekler, tıbbi geliştirme ve yeni malzemelerin bulunması ve üretilmesi gibi çeşitli alanlarda daha hızlı ve daha alakalı sonuçlara yol açacaktır.
5. Bağlanabilirlik ve her yerde bulunabilirlik: Web 3.0 ile içerik ve bilgiler, uygulamalar genelinde ve internete bağlı artan sayıda her türlü cihazla daha erişilebilir olacaktır. Nesnelerin İnterneti (IoT) buna en iyi örnektir.

Web 3.0 Kullanım Alanları Nelerdir?

Temelinde blockchain teknolojisi bulunan Web 3.0, aşağıdakiler de dahil olmak üzere artan sayıda farklı türde yeni uygulama ve hizmetin var olmasını sağlar:

• NFT: Değiştirilemez tokenler (NFT'ler) bir blok zincirinde kriptografik hash ile depolanan benzersiz varlıklardır. Sanat eserleri, müzik, telif hakları, oyun içi öğeler ve diğer her türlü varlık NFT olabilir.
• DeFi: Merkezi olmayan finans (DeFi), geleneksel merkezi bankacılık altyapısının sınırları dışında, finansal hizmetleri etkinleştirmek için temel olarak merkezi olmayan blok zincirinin kullanıldığı Web 3.0 için ortaya çıkan en büyük kullanım alanından biridir.
• Kripto para birimleri: Bitcoin (BTC) gibi kripto para birimleri, itibari para birimlerini tarihsel dünyasından ayrı olmayı amaçlayan yeni bir para birimi dünyası yaratan Web 3.0 uygulamalarıdır.
• dApps: Merkezi olmayan uygulamalar (dApp'ler), blok zincirinin üzerine inşa edilen ve değiştirilemez bir defterde kaydedilen programlı bir yaklaşımda hizmet sunumunu etkinleştirmek için akıllı sözleşmelerden yararlanan uygulamalardır.
• İletişim: Merkezi olmayan internet olarak da bilinen Web 3.0, çevrimiçi iletişim kurma biçimimizi hızlandırarak devrim yaratabilir.
• Çapraz zincir köprüleri: Web 3.0 dünyasında birden fazla blok zinciri vardır ve bunlar arasında bir dereceye kadar birlikte çalışabilirlik sağlamak, zincirler arası köprülerin odak noktasıdır.
• DAO'lar: DAO'lar, merkezi olmayan bir yaklaşımla bazı yapı ve yönetişim sağlayarak potansiyel olarak Web 3.0 hizmetleri için düzenleyici varlıklar haline gelecek şekilde ayarlanmıştır.

Akıllı Sözleşmelerde Bilmeniz Gerekenler

Rehber 4 yıl önce Burak Atik

Akıllı sözleşmeler (smart contracts) blockchain teknolojisi ya da dağıtık defter teknoloji gelişmeleri sayesinde yapılan birçok platformun ve uygulamanın çok önemli bir parçasıdır.Akıllı Sözleşme Ne Demek?Ak...

Akıllı Sözleşme

Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 Arasındaki Farklar Nelerdir?